Του Γιόακιμ Χέγιερ για το Καμίνι
Απόδοση στα ελληνικά: Ακριβή Κονιδάρη – Επιμέλεια: Αγγέλικα Σαπουνά
Στην οικονομική κρίση φαίνεται πως η λύση που προκρίνεται είναι ο ήδη φτωχός να δίνει περισσότερα στον ήδη πλούσιο. Παιδιά με άδειο στομάχι ζουν πλάι σε παιδιά χορτασμένα. Ο πολίτης αναλαμβάνει την ευθύνη για το κραχ της Αγοράς. Ποιος, όμως, θ’ αναλάβει την ευθύνη για τον πολίτη;
Έξω από την Κοινωνική Πρόνοια, την Αρχιεπισκοπή της Σουηδίας και άλλες φιλανθρωπικές οργανώσεις δημιουργούνται μεγάλες ουρές ανθρώπων, στους οποίους προσφέρεται στήριξη με είδη πρώτης ανάγκης, τα οποία μετά βίας τους κρατούν όρθιους.
Πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι, για λόγους για τους οποίους δεν φέρουν καμία ευθύνη, έχουν οδηγηθεί στην απελπισία.
Είναι, ομολογουμένως, συγκινητική, κυριολεκτικά σωτήρια η στήριξη αυτών των οργανώσεων. Χωρίς αυτές η κατάσταση για πολλούς ανθρώπους θα ήταν πολύ χειρότερη.
Θα έπρεπε, όμως, ν’ αναρωτηθούμε μήπως αυτές οι ουρές για ένα πακέτο ρύζι ή μακαρόνια είναι, τελικά, η μεγαλύτερη ένδειξη ενός συστήματος που καταρρέει; Είναι σαν κάποια μηχανή του χρόνου να μας έχει μεταφέρει πίσω, σε μια εποχή όπου οι ελεημοσύνες ήταν η μόνη απάντηση στη φτώχεια.
Πότε πάψαμε να παίρνουμε από κοινού την ευθύνη για μια κοινωνία που πρέπει να παραμένει ενωμένη;
Αν η ενσυναίσθηση τρωγόταν, τότε όλοι θα ήμασταν χορτάτοι. Είναι κρίμα που τα κενά λόγια περί ενσυναίσθησης είναι τα μόνα που προσφέρουν οι κατέχοντες την εξουσία. Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για όλο και περισσότερα παιδιά και τις οικογένειές τους και ζητούν τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της φτωχοποίησης των παιδιών. Παιδιών που με άδεια στομάχια ζουν πλάι σε παιδιά χορτασμένα.
Είναι αδιανόητο. Πώς καταλήξαμε σ’ αυτή τη κατάσταση; Γιατί χάσαμε τη θέληση να ξεφύγουμε απ’ αυτήν;
“Σφίξτε τα δόντια”: ακούγεται ως απάντηση σε στομάχια που γουργουρίζουν. Το παράλληλο σύμπαν όπου ζουν αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις για την καθημερινότητα των πολιτών, δεν εφάπτεται με την πραγματικότητα των πολλών.
Ο αποκλεισμός των πολλών αυξάνει τη δυσπιστία γι’ αυτό το αόρατο, γι’ αυτούς, παράλληλο σύμπαν. Η κυβερνητική πολιτική για την υγεία μοιάζει με ιατρική εξέταση μέσω internet, όπου η συνάντηση γιατρού και ασθενή δεν γίνεται ποτέ πρόσωπο με πρόσωπο.
Το τραύμα που αιμορραγεί, αντί για επίδεσμο, ο πρωθυπουργός το φυσάει και του ψιθυρίζει ότι θα περάσει και ότι όλα θα πάνε καλά.
Είναι γελοίο αυτό που συμβαίνει με την αγορά. Η οικονομική κρίση αποκαλύπτει τη γύμνια της.
Όσο η οικονομία ρολάρει με «κανονικές» ταχύτητες, η αγορά εξυμνείται ως κάτι ιερό. Στις περιόδους της ευημερίας των αριθμών, ο πολίτης θεωρείται ασφαλής υπό την σκέπη των δυνάμεων της αγοράς.
Όσο για το «άνοιγμα της ψαλίδας» μεταξύ των κοινωνικών ομάδων, προσπαθούν να μας πείσουν ότι δεν είναι πρόβλημα, αφού είμαστε όλοι επιβάτες στο ίδιο τρένο, με προορισμό την «καλή ζωή», απλώς σε διαφορετικά βαγόνια. Και τελικά, η βασική αρχή είναι ότι κερδίζουν πολλαπλάσια οι τράπεζες και οι εταιρείες. Πώς αλλιώς θα μπορέσουν να μας βοηθήσουν, αν τα πράγματα ζορίσουν;
Όταν, όμως, το τρένο φτάσει στις απότομες στροφές, όταν η αγορά καταρρέει, όταν οι τιμές ανεβαίνουν και ο πληθωρισμός αυξάνεται, όταν, λοιπόν, το πορτοφόλι των απλών ανθρώπων αδειάζει όλο και περισσότερο, τότε, ξαφνικά, η απόδοση ευθυνών αντιστρέφεται. Τότε είναι οι πολίτες που έχουν την ευθύνη για την κατάρρευση της Αγοράς.
Η εργατική τάξη μένει πάλι στο περιθώριο. Πώς, άλλωστε, οι τράπεζες και οι εταιρείες θα έχουν την οικονομική άνεση να μας βοηθήσουν όταν θα καλυτερέψουν τα πράγματα;
- Μα για στάσου! (μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος αυθάδης)
- Δεν είναι οι νόμοι της Αγοράς που δημιουργούν το πρόβλημα;
- Όχι, χαζούλη! Η προκομμένη Αγορά δημιούργησε την ευημερία. Ο τεμπέλης πολίτης είναι η αιτία της καταστροφής της.
Μια τέτοια ερμηνεία του προβλήματος, προσανατολίζει σε αντίστοιχες λύσεις. Η συνταγή είναι πρακτικά προκαθορισμένη:
Όταν η αγορά εργασίας δεν καταφέρνει να δημιουργήσει αρκετές θέσεις για όλους, τότε το πρόβλημα αντιμετωπίζεται μόνον με τη μείωση των μισθών, όσων παραμένουν μέσα σ’ αυτήν, και με την εξαθλίωση των συνθηκών διαβίωσης, όσων βρεθούν εκτός.
Μια «κοιμισμένη» οικονομία της αγοράς μπορεί να ξυπνήσει μόνον όταν αυτός που είναι ήδη φτωχός δώσει περισσότερα σ αυτόν που είναι ήδη πλούσιος.
Το να είσαι μισθοσυντήρητος, όταν γίνεται το κραχ της Αγοράς, είναι σαν να ξυπνάς με πονοκέφαλο απ’ το μεθύσι της προηγούμενης βραδιάς, ένα μεθύσι που δεν έκανες ποτέ.
Ο λογαριασμός για το γλέντι της Αγοράς πρέπει, τελικά, να πληρωθεί μόνον απ’ όσους δεν ήταν ποτέ προσκεκλημένοι.
