Δεν θυμάμαι πότε γνώρισα τη Φανή Πετραλιά. Την εποχή του «Πολίτη» στην Κέκροπος, την εποχή της ΑΚΟΑ στην Ακαδημίας, με τον Νίκο Πετραλιά σε διάφορες περιστάσεις, σίγουρα στην Αγορά της Κυψέλης, τον Σύριζα και όλα όσα ακολούθησαν. Κι από τότε αυτή η σπουδαία -και τόσο σεμνή και ευγενής και προσηνής- γυναίκα ήταν για μένα μία από τους ανθρώπους που έκαναν την Κυψέλη μας και τη Φωκίωνος Νέγρη αγαπημένο τόπο, συναντήσεων, συζητήσεων, γεγονότων ή και απλώς περιπάτου, τόπο μας, κάποιων ανθρώπων κάποιου είδους.
Με σοκάρει ότι δεν θα την ξαναδώ «τυχαία» στη βόλτα μας με τον Νίκο Σερβετά, ότι δεν θα ξαναμιλήσουμε «τυχαία» για όλα όσα μιλάγαμε, από τη δημοσιογραφία μέχρι την ιστορία, την πόλη, τα προσφυγάκια, το σχολείο… Κι επειδή, βέβαια, τίποτε δεν είναι τυχαίο, ελπίζω να τόξερες ότι θα μας λείψεις, Φανή μας, στη Φωκίωνος πάντα θα είσαι κάπου εκεί, θα σε αναζητούμε.
Α. Σ.
Η δημοσιογράφος Φανή Πετραλιά, η οποία σήμερα έφυγε από τη ζωή, ήταν Γενική Γραμματέας του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ. Είχε ασχοληθεί με το πολιτιστικό ρεπορτάζ και για πολλά χρόνια ήταν μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ. Είχε μακρά ιστορία στους αγώνες της Αριστεράς.
Στη μνήμη της αναδημοσιεύουμε το τελευταίο της κείμενο το οποίο μόλις πριν από τέσσερις ημέρες, στις 21 Ιανουαρίου, στην «Εφημερίδα των Συντακτών».
Πολύτεκνη και πολεμοχαρής
Το «Σπίγκελ» χαρακτήριζε την εκλογή της «πραξικοπηματική» και τα ρεπορτάζ μιλούσαν για κυνικό παρασκηνιακό παζάρι ανάμεσα στη Μέρκελ και τον Μακρόν επιτυγχάνοντας παράλληλα τον αποκλεισμό του Ολλανδού Σοσιαλδημοκράτη Τίμερμανς που κι αυτός διεκδικούσε τη διαδοχή του Γιούνκερ.
«Δεν μιλάει εκ μέρους μου, καιρός να φύγει!» φώναξε για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ολομέλεια της Ευρωβουλής, η Ιρλανδή ευρωβουλευτής Κλερ Ντάλι, συνοψίζοντας τις αντιδράσεις όλων εκείνων, ευρωβουλευτών και διπλωματών, που πιστεύουν ότι η πρόεδρος της Ευρ. Επιτροπής «δεν έχει καμία δικαιοδοσία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής».
Αιτία της κόντρας, η υψηλού συμβολισμού επίσκεψή της στο Ισραήλ, πριν καλά καλά αρχίσει ο πόλεμος στη Γάζα, τη στιγμή που ο Νετανιάχου έστελνε τελεσίγραφο στους Παλαιστίνιους να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους αν ήθελαν να ζήσουν.
Κι αυτά την ώρα που η Ευρωβουλή έχει μπει στην τελική ευθεία για εκλογές. Με την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να επιδιώκει με κάθε τρόπο την επανεκλογή της. Μέχρι και μίνι διακοπές εν μέσω καυσώνων και πυρκαγιών έκαμε στην ταλαίπωρη χώρα μας, φιλοξενούμενη του πρωθυπουργικού ζεύγους στα Χανιά. Πρόκειται για γεγονός που κατακρίθηκε έντονα στις Βρυξέλλες ως προκλητική «παραβίαση της θεσμικής ουδετερότητας» την οποία οφείλει να τηρεί, θέμα που τελευταία, με πολύ θυμό, ξανάφερε η Ολλανδή Ευρωβουλευτής Σόφι Ιντ Φέλντ στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εξωτερικών Υποθέσεων.
Παράλληλα, ωστόσο, φήμες τη φέρουν να καλοβλέπει και τη θέση της Γενικής Γραμματείας του ΝΑΤΟ. Την οποία, αν κερδίσει, σε μελλοντική επίσκεψή της στην Κωνσταντινούπολη, ίσως ο αγενής Ερντογάν αναγκαστεί να μην επαναλάβει την απρέπεια να την αφήσει όρθια στη γωνία, ενώ εκείνος και ο όποιος Σαρλ Μισέλ, στρογγυλοκαθισμένοι στις πολυθρόνες τους, θα συζητούν για το μέλλον της Ευρώπης (επεισόδιο γνωστό ως sofagate).
Άλλωστε, πολλοί έκριναν περισσότερο ταπεινωτικό το «άδειασμα» που της έκανε ο Τζέζε Οντόγκο, υπουργός Εξωτερικών της Ουγκάντα στη σύνοδο Ε.Ε. – Αφρικανικής Ένωσης, όταν, στην επίσημη εκδήλωση, χαιρετώντας θερμά έναν έναν στη σειρά τους Ευρωπαίους ηγέτες, την προσπέρασε, ωσάν να μην υπήρχε, με εμβρόντητο τον Μακρόν παραδίπλα να του κάνει νόημα να διορθώσει τα αδιόρθωτα.
Παντελώς άγνωστη ως Ευρωπαία, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στις 2 Ιουλίου του 2019 εκλέχτηκε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν), αιφνιδιάζοντας τους πάντες και με τους δημοσιογράφους ασθμαίνοντες να αναζητούν στοιχεία για το πορτρέτο της επόμενης μέρας. Το «Σπίγκελ» χαρακτήριζε την εκλογή της «πραξικοπηματική» και τα ρεπορτάζ μιλούσαν για κυνικό παρασκηνιακό παζάρι ανάμεσα στη Μέρκελ και τον Μακρόν -(«Πάρε εσύ τη Γαλλίδα Λαγκάρντ για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, παίρνω εγώ τη Γερμανίδα Ντερ Λάιεν για την Κομισιόν»)- επιτυγχάνοντας παράλληλα τον αποκλεισμό του Ολλανδού Σοσιαλδημοκράτη Τίμερμανς που κι αυτός διεκδικούσε τη διαδοχή του Γιούνκερ.
Προερχόμενη από ισχυρό πολιτικοοικονομικό τζάκι, με πατέρα πρωθυπουργό της Κάτω Σαξονίας και διοικητή της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, σπούδασε Ιατρική και παντρεύτηκε πολύ πλούσιο άντρα. Εγινε μητέρα επτά παιδιών, γεγονός που ενθουσίασε τον Ορμπαν και τον Σαλβίνι, χάρη στη στήριξη των οποίων εξελέγη πρόεδρος της Κομισιόν, έστω και με οριακή πλειοψηφία και ερήμην της ευρωκάλπης. Πρόσφατα, χαρακτηρίστηκε «νάνος» σε σύγκριση με τον θανόντα Ζακ Ντελόρ που κι εκείνος χρημάτισε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αφήνοντας έντονο το στίγμα του.
Χαμογελαστή και χαμηλόφωνη, μέσα στα ροζ και γαλάζια ζακετάκια της, δεν πείθει ότι διαθέτει τα προσόντα των γυναικών που κάνουν σημαντική πολιτική καριέρα. Στέλεχος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, μέλος της Λουθηρανικής Ευαγγελικής Εκκλησίας, με απόψεις συντηρητικές, τόσο ώστε έφτασε να υπερασπιστεί την ανάγκη για… «απελευθέρωση των ανδρών».
Υποτονική και αδιάφορη στις ομιλίες της, χαρακτηρίστηκε «αρχόντισσα των χασμουρητών». Απόδειξη η φωτογραφία που τον Σεπτέμβρη έκαμε τον γύρο του κόσμου, όπου ενώ η Ούρσουλα βρισκόταν ομιλούσα στο βήμα, απέναντί της η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ιλβα Γιόχανσον συνελήφθη από την κάμερα με βελόνες και κλωστές να πλέκει μια ροζ κάλτσα! Θα σας φτιάξει το κέφι η φωτογραφία
Με μηδενική δημοφιλία στη χώρα της και μέντορα την Ανγκελα Μέρκελ, δεν άφησε τη σφραγίδα της σε κανένα από τα υπουργεία απ’ όπου πέρασε, ενώ ως υπουργός Αμυνας στην κυβέρνηση συνασπισμού χαρακτηρίστηκε ως «απερίγραπτα ανεπαρκής» από τον τότε πρόεδρο του SPD Μάρτιν Σουλτς και ήταν η αιτία που ο Zίγκμαρ Γκάμπριελ ζήτησε τη διάλυση της κυβέρνησης συνασπισμού. Κατόρθωνε, όμως, πάντα να διατηρεί λίγους αλλά ισχυρούς φίλους: επί χρόνια, μία φορά την εβδομάδα, έπαιρνε πρωινό με τον Βόλφανγκ Σόιμπλε.
Ικανή, όπως γράφτηκε, στην «τέχνη της αναρρίχησης», μεθοδική και επίμονη, ξέρει να κρατάει κλειστά τα χαρτιά της σε κατηγορίες για σκάνδαλα που την ακολουθούν από την αρχή της διαδρομής της, με πρώτο, την ντροπιαστική κλοπή στο διδακτορικό της, υπόθεση που σερνόταν για καιρό και έκλεισε δικαστικά ως… μερική κλοπή!
Κατά την υπουργική θητεία της, δέχτηκε έντονες βολές για αδιαφανείς αναθέσεις έργων, κοστοβόρες χωρίς διαγωνισμό προσλήψεις εξωτερικών συμβούλων, τη σκανδαλώδη ενοικίαση πολυτελούς μεγάρου στο κέντρο του Βερολίνου, διεισδύσεις ακροδεξιών στις ένοπλες δυνάμεις και άλλα.
Ασκώντας συγκεντρωτικό τρόπο εξουσίας, τόσο ως υπουργός όσο και ως πρόεδρος της Κομισιόν, δεν διακρίθηκε για το συνεργατικό της πνεύμα. Καχύποπτη, δεν συνεργάστηκε με τους συναδέλφους της και αρκέστηκε σε ελάχιστους στενούς συνεργάτες της, με πρώτο τον επικεφαλής του γραφείου της, Μπιορν Ζάιμπερτ.
Ως πρόεδρος της Κομισιόν δεν μπορούμε να πούμε ότι διέπρεψε. Στην τελευταία απολογιστική ομιλία της, με τον τίτλο «Κατάσταση της Ενωσης», πέρασε με βαθμό κάτω από τη βάση. Υποτονική, χωρίς να πείσει ότι πέτυχε την ατζέντα της, φάνηκε να μην την αφορούν θέματα που απασχολούν έντονα τους πολίτες της Ευρώπης, όπως η ακρίβεια, η ανεργία των νέων, η έλλειψη κατοικίας, το Κράτος Δικαίου φυσικά.
Από τις πιο κρίσιμες στιγμές της προεδρίας της στην Κομισιόν ήταν η διαχείριση των εμβολίων για τον Covid. Χαρακτηρίστηκε σκανδαλώδης και προκάλεσε κύμα ερωτημάτων και αγανάκτησης, φέρνοντας απέναντί της ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Τύπο.
Ιδιαίτερα σκοτεινή θεωρήθηκε και θεωρείται η υπόθεση ανταλλαγής SMS με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Pfizer Αλβέρτο Μπουρλά, τα οποία αφορούσαν την αγορά εμβολίων αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ, θέμα που έχει μείνει ανοιχτό, με πολλά ερωτηματικά.
Αντιδράσεις (και αρκετό γέλιο) προκάλεσε η απόφασή της να αναθέσει το «ακροδεξιάς αντίληψης», όπως χαρακτηρίστηκε, χαρτοφυλάκιο με τον τίτλο «Προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» στον Έλληνα επίτροπο Μαργαρίτη Σχοινά. «Από ποιους πρέπει να προστατεύσουμε τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής; Από τους μετανάστες;» ρώτησαν οι αντιδρώντες. Ανάμεσά τους και ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Η εξηντατετράχρονη Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πιθανόν να επανεκλεγεί «πρώτη Ευρωπαία». Σε περίπτωση, ωστόσο, που δεν τα καταφέρει, η… καβάτζα «ΝΑΤΟ» φαίνεται τελευταία να εξασθενεί. Τη διαδοχή του Νορβηγού Γενς Σόλτενμπεργκ διεκδικούν αρκετοί. Βέβαια, η φιλοπόλεμη Ούρσουλα, εκτός από ενθουσιώδης στυλοβάτισσα της ευρωατλαντικής συμμαχίας απεδείχθη και ανυποχώρητη στη συνέχιση του πολέμου τόσο στην Ουκρανία όσο και στην Παλαιστίνη.
Έχει αποκτήσει την εμπιστοσύνη των Αμερικανών και -στο κάτω κάτω- διαθέτει προϋπηρεσία σε θέματα στρατού, εξοπλισμών και άλλων συναφών. Έστω και ως παταγωδώς αποτυχημένη υπουργός Άμυνας στη χώρα της.
