Συνέντευξη στον Νίκο Σερβετά
Ο Δημήτρης Τσόλης είναι ένας άνθρωπος γέννημα – θρέμμα Γαλατσιώτης. Μιλάει στο «Καμίνι» για το Γαλάτσι που θυμάται, τη ζωή του στη Γαλλία, τη ζωή του στην Αριστερά.
Γεννήθηκε το 1938, πολύ πριν το Γαλάτσι γίνει δήμος, στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το ΚΕΠ της Τράλλεων. Οικογένεια με πέντε παιδιά, πατέρα αρτεργάτη, ο οποίος, όμως, κατάφερε να αγοράσει ένα μικρό οικόπεδο από τον Τσάκωνα που είχε τότε όλη την περιοχή. Κατά τη διάρκεια της κατοχής, η μητέρα του αναγκαζόταν και έπλενε τα ρούχα των Ιταλών στρατιωτών. «Είχαν το στρατόπεδο τους στην Ούλεν (σ.σ. σημερινή ΕΥΔΑΠ). Εδώ είχαν το τηλεφωνικό τους κέντρο, και μαζεύαν το καλώδιο με τεράστια ξύλινα καρούλια. Εμείς, φτωχά παιδιά 5 – 6 χρονών, περνάγαμε όλα τα χωράφια που ήταν τότε η περιοχή και το μεσημέρι που τρώγανε πηγαίναμε εκεί και μας έδιναν οι Ιταλοί φαγητό. Οι Ιταλοί έμειναν λίγο. Όταν ήρθαν οι Γερμανοί τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα», μας λέει.
Οι Εβραίοι στην Ούλεν
«Μπροστά στο σπίτι μας είχε ξερά χωράφια, κάμποσα στρέμματα. Εκεί που είναι σήμερα η Eurobank ήταν ένα ρέμα. Άλλο ένα υπήρχε στη σημερινή Ιωάννου Φωκά. Τα χωράφια, όμως, ήταν ξερά. Ο πατέρας μου άνοιξε ένα πηγάδι, έβαλε κι έναν ανεμόμυλο, έβγαλε νερό, τα καλλιέργησε. Φύτευε οπωροκηπευτικά και η μάνα μου πήγαινε στην Κολοκυνθού και τα πουλούσε. Μετά τον πόλεμο, στην περιοχή αυτή ήταν που μαζεύτηκαν από διάφορες περιοχές της Ευρώπης μερικές εκατοντάδες Εβραίοι, για να φύγουν όλοι μαζί και να πάνε στο Ισραήλ, πριν ακόμα γίνει κράτος».
Η πρώτη δουλειά του ήταν ξυλουργός, δούλεψε σε διάφορα εργαστήρια, έκανε και δικές του δουλειές ως εργολάβος. «Πήγα για πρώτη φορά στη Γαλλία τον Οκτώβρη του 1964, με ένα συμβόλαιο 6 μηνών να δουλέψω στη Citroen», μας λέει.
Περιγράφει τις σκληρές εργασιακές συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή εκείνη στη Γαλλία, κυρίως για τους εισαγόμενους μετανάστες, την συνδικαλιστική δράση του, τις λαθροχειρίες των επιστατών, ένα εργατικό ατύχημα που είχε, αλλά οι υπεύθυνοι της Citroen όχι μόνο δεν το αναγνώρισαν αλλά του διέκοψαν τον συμβόλαιο, την επιστροφή του στην Ελλάδα, την περίοδο της δικτατορίας.
Κρατούμενος στην Αίγινα
«Το 1967 ήμουν κρατούμενος στο αστυνομικό τμήμα, που ήταν στην Ξύνδα και Χαλεπά. Γι’ αυτό η στάση του λεωφορείου λέγεται «Αστυνομία». Ονομάστηκε έτσι πριν ανοίξει το αστυνομικό τμήμα της Αγίας Λαύρας. Ήμουν στο κεντρικό συμβούλιο των Λαμπράκηδων και μας συνέλαβαν όλους. Με κράτησαν στο τμήμα περίπου ένα μήνα, έφαγα το ξύλο της χρονιάς μου, από τον Λαδόπουλο, ο οποίος προδικτατορικά είχε διωχθεί τρεις φορές από αστυνομικά τμήματα για υπερβάλλοντα ζήλο.
Στη συνέχεια με στείλαν στις φυλακές Αβέρωφ για άλλους δύο μήνες και μετά στις φυλακές Αιγίνης. Τότε έπιασαν και τα μεγάλα στελέχη. Βγήκε, όμως, ένας νόμος και άφησαν εμάς τους νέους να βγούμε, για να μην συνυπάρξουμε μέσα στις φυλακές με τα στελέχη και μυηθούμε. Ξαναέφυγα από την Ελλάδα, πάλι για τη Γαλλία, τον Οκτώβριο του 1967, διότι το διαβατήριο μου ίσχυε ακόμα, ήταν για 5 χρόνια, και δεν με εντόπισαν».
Από ’δω και πέρα η συζήτηση φεύγει από τα όρια της συνέντευξης. Γίνεται εξομολόγηση. Ο ίδιος μέλος του ΚΚΕ Εσωτερικού πλέον. Αναφέρεται σε ονόματα γνωστά στο πανελλήνιο, περιστατικά, καθημερινές ιστορίες οργάνωσης και εσωτερικής μάχης. Γεγονότα που ίσως έχουν ενδιαφέρον για κάποιον ιστορικό προκειμένου, με καθαρό μυαλό, να βγάλει συμπεράσματα για αυτό που αποκαλείται «αντιδικτατορική δράση».
Φτυάρια για πίτσες
Επανερχόμαστε στη ζωή του Δημήτρη Τσόλη. «Στην αρχή πούλαγα βιβλία. Αργότερα, τελείως τυχαία, βρέθηκα να κάνω μία παράξενη δουλειά. Κατασκεύαζα ξύλινα φτυάρια που χρησιμοποιούν στις πιτσαρίες για να ξεφουρνίζουν τις πίτσες. Τις πίτσες τις φουρνίζουν με μεταλλικά, επειδή δεν κολλάει η ζύμη στο παγωμένο μέταλλο, και τις ξεφουρνίζουν με ξύλινα φτυάρια, επειδή στο ξύλο δεν κολλάει η καυτή ζύμη. Ήμουν ο μοναδικός στο Παρίσι που έκανε αυτή τη δουλειά. Είχα πελάτες σε όλη τη Γαλλία, στην Ολλανδία, τη Γερμανία, είχα πουλήσει φτυάρια ακόμα και στην Αμερική».
Μου είπε τα ονόματα των δύο συνεργατών του που μετέφεραν τα φτυάρια στους πελάτες. Δεν ξέρω αν θα ήθελαν να αναφερθεί δημόσια το όνομα τους. Δεν έχει σημασία άλλωστε.
Ένα βήμα μπροστά
«Επέστρεψα στην Ελλάδα το 2000, αλλά όλη αυτή την περίοδο ερχόμουν τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο. Επίσης, δεν υπάρχει εκλογική αναμέτρηση, σε οποιοδήποτε επίπεδο, που να μην ήμουν παρών. Ακόμα, όταν οι παλιοί με βλέπουν με ρωτάνε: “Πάλι εκλογές έχουμε;” Όλα αυτά τα χρόνια και με τις κουβέντες που έχω κάνει με μια σειρά ανθρώπους, έχω καταλάβει ότι οι συντηρητική ψηφοφόροι ήταν πάντα γύρω στο 40% του πληθυσμού. Το ζήτημα είναι πάντα τι κάνουν οι υπόλοιποι.
Το γεγονός ότι σήμερα επιχειρείται μία ενοποίηση δεν το θεωρώ αρνητικό. Γνωρίζω ένα πολύ γνωστό πρόσωπο της Αριστεράς (λέει το όνομα του), ο οποίος το 1954 ήταν στη νεολαία του Μαρκεζίνη. Όταν τον ρωτήσαμε στο Παρίσι, “πώς μπορείς εσύ να είσαι σήμερα στέλεχος της αριστεράς;”, μας απάντησε, “έκανα ένα βήμα μπροστά, δεν είναι αυτό θετικό;”. Φυσικά και είναι θετικό, πώς αλλιώς μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Μέλημα μου ήταν πάντα να μην χαρίσω κανέναν στη δεξιά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάνω καμία έκπτωση στην πολιτική μου ιδεολογία».
Πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καμίνι
