Μερικές ακόμα ιστορίες του κυρίου Κόινερ
Το ερώτημα αν υπάρχει θεός
Κάποιος ρώτησε τον κ. Κ. αν υπάρχει θεός. Ο κ. Κ. του είπε: Σε συμβουλεύω να σκεφτείς αν η συμπεριφορά σου θ΄ αλλάξει ανάλογα με την απάντηση που θα δώσεις στο ερώτημα. Αν δε θ΄ αλλάξει τότε η ερώτηση είναι περιττή. Αν θ΄ αλλάξει τότε μπορώ τουλάχιστο να σε βοηθήσω λέγοντας πως εσύ αποφάσισες κιόλας: χρειάζεσαι ένα θεό.
Πρόταση για την περίπτωση που δε θα προσέξουν την πρόταση
Ο κ. Κ. συμβούλευε να προσθέτουμε, αν είναι δυνατό, σε κάθε πρόταση καλού-κακού και μιαν άλλη, για την περίπτωση που οι άνθρωποι δε θα προσέξουν την πρόταση. Όταν λόγου χάρη πρότεινε σε κάποιον που βρισκόταν σε δύσκολη θέση ένα συγκεκριμένο τρόπο δράσης που έβλαφτε τους άλλους όσο το δυνατό λιγότερο, του έδειχνε ταυτόχρονα κι έναν άλλο τρόπο, λιγότερο ακίνδυνο, όχι όμως και τον πιο σκληρό απ΄ όλους. Αυτός που δεν είναι έτοιμος για όλα, έλεγε, θα πρέπει να κάνει τουλάχιστον το λιγότερο.
Πείνα
Σε μια ερώτηση σχετικά με την πατρίδα ο κ. Κ. έδωσε τούτη την απάντηση: Παντού μπορώ να πεινάσω. Ένας προσεκτικός ακροατής ρώτησε τότε τον κ. Κ. πως γίνεται να λέει ότι πεινάει όταν στην πραγματικότητα έχει να φάει. Ο κ. Κ. δικαιολογήθηκε λέγοντας: Προφανώς ήθελα να πω ότι μπορώ να ζήσω παντού όπου υπάρχει πείνα, φτάνει να θέλω να ζήσω. Ομολογώ πως υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο να πεινάω εγώ ο ίδιος και στο να ζω σε τόπο όπου ο κόσμος πεινάει. Ας μου επιτραπεί ωστόσο ν΄ αναφέρω σαν ελαφρυντικό μου το γεγονός ότι να ζω σε τόπο όπου υπάρχει πείνα είναι για μένα αν ίσως όχι τόσο κακό όσο να πεινάω ο ίδιος, τουλάχιστο όμως πολύ κακό. Στο κάτω-κάτω για τους άλλους δεν έχει τόση σημασία αν εγώ πεινάω, έχει όμως μεγάλη σημασία ότι είμαι εναντίον της πείνας.
Όταν κρίνει κανείς μόνο από τον εαυτό του, δεν μπορεί να πιστέψει πως πέφτει σε σφάλματα που δεν τον αφήνουν να πάει μπροστά. Γι’ αυτό πρέπει κανείς να σκέφτεται εκείνους που θα συνεχίσουν το έργο του. Μόνο έτσι αποφεύγει τα αδιέξοδα.
Και ο κ. Κ. αφηγήθηκε την παρακάτω ιστορία:
Στο σπίτι του κ. Έγκε, που είχε μάθει να λέει όχι, ήρθε μια μέρα τον καιρό της παρανομίας ένας πράκτορας και του παρουσίασε ένα χαρτί, που το είχαν εκδώσει αυτοί που εξουσίαζαν την πόλη. Το χαρτί έλεγε ότι στον πράκτορα αυτόν θ΄ ανήκε κάθε σπίτι όπου θα πατούσε το πόδι του, όπως και κάθε φαγητό που θα ζητούσε. Θα ‘πρεπε ακόμα να τον υπηρετεί και κάθε άνθρωπος που θ΄ αντάμωνε.
Ο πράκτορας κάθισε σε μια καρέκλα, ζήτησε φαγητό, πλύθηκε, πλάγιασε και προτού κοιμηθεί ρώτησε τον κ. Έγκε με το πρόσωπο στον τοίχο: Θα με υπηρετείς;
Ο κ. Έγκε τον σκέπασε με την κουβέρτα, έδιωξε τις μύγες, κάθισε δίπλα στο προσκεφάλι του, κι όπως εκείνη την ημέρα τον υπάκουσε άλλα εφτά χρόνια. Ό,τι κι αν έκανε όμως για δαύτον, ένα πράγμα απόφυγε να κάνει: δεν του είπε ποτέ μια λέξη. Σαν πέρασαν τα εφτά χρόνια κι ο πράκτορας χόντρυνε από το πολύ φαί, τον ύπνο και τις διαταγές –πέθανε. Ο κ. Έγκε τον τύλιξε τότε στην ξεφτισμένη κουβέρτα, τον έσυρε έξω από το σπίτι, έπλυνε το στρώμα, άσπρισε τους τοίχους, ανάσανε βαθιά κι αποκρίθηκε: Όχι.
Διαβάστε επίσης:
Ιστορίες του κυρίου Κόινερ ΙΙΙ
Πηγή: Μπέρτολτ Μπρεχτ: Ιστορίες του κ. Κόινερ. Η διαλεκτική σαν τρόπος ζωής Μετάφραση: Πέτρος Μάρκαρης, εκδόσεις Θεμέλιο.
Οι «Ιστορίες του κ. Κόινερ» γράφτηκαν από τον Μπέρτολτ Μπρεχτ κατά τη διάρκεια περίπου 30 χρόνων. Το κέντρο βάρους της δουλειάς αυτής βρίσκεται στη δεκαετία του 1920. Σ’ αυτά τα μικρά κείμενα (87 συνολικά) ο Μπρεχτ προσπάθησε ν’ αναπτύξει ένα σύντομο μοντέλο πεζού λόγου, με τη βοήθεια του οποίου μπορούν να πραγματευτούν ζητήματα που αφορούν στη συμπεριφορά ενταγμένη μέσα σ’ ένα πολιτικο-κοινωνικό πλαίσιο καθώς και προβλήματα γνωσιοθεωρίας.
