Του Γιόακιμ Χέγιερ για το Καμίνι και την εφημερίδα Εποχή
Στον δρόμο της Σουηδίας προς το ΝΑΤΟ στέκεται ο Κέρβερος, ο φύλακας του βασιλείου των νεκρών, με τα τρία κεφάλια: το πρώτο ανήκει στη σουηδική αριστερά, το δεύτερο είναι ένας Δανός Ναζί και το τρίτο ένας Τούρκος πρόεδρος.
Από τότε που η Σουηδία και η Φινλανδία υπέβαλαν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ την περασμένη άνοιξη, η Τουρκία καταβάλει μεγάλη προσπάθεια, στην εξωτερική πολιτική της, για να αποτρέψει και να καθυστερήσει την έγκριση, τη στιγμή που οι 28 από τις 30 χώρες του ΝΑΤΟ έχουν ήδη εγκρίνει τη διεύρυνση. Ως τελευταίο εμπόδιο για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, παραμένει μια Τουρκία που σαμποτάρει ενεργά και μια παθητική Ουγγαρία που περιμένει την απόφαση της Άγκυρας.
Η νέα κυβέρνηση στη Στοκχόλμη, που προέκυψε μετά τις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου, έχει προχωρήσει σε μια επίθεση γοητείας για να πετύχει την τουρκική έγκριση:
Οι σουηδικοί νόμοι για την τρομοκρατία πρόκειται να γίνουν αυστηρότεροι και έχει αρθεί η σουηδική απαγόρευση για τις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία. Σταματάει κάθε μορφή υποστήριξης προς το YPG/PYD ενώ, ταυτόχρονα, η Τουρκία ζητάει την έκδοση Κούρδων που ζουν στη Σουηδία, τους οποίους χαρακτηρίζει τρομοκράτες. Όλα αυτά συμφωνήθηκαν και ήδη από τον Ιούνιο οι δύο χώρες υπέγραψαν μνημόνιο. Η συμφωνία σημαίνει το τέλος της παραδοσιακής γραμμής αλληλεγγύης μεταξύ της σουηδικής κυβέρνησης και των κουρδικών πολιτικών ομάδων. Πρόκειται για μια αλλαγή στάσης που δημιουργεί μεγάλη ανησυχία και απόγνωση στους –πολλούς– Κούρδους που ζουν στη Σουηδία και παλαιότερα θεωρούσαν τη χώρα ως ένα ασφαλές καταφύγιο, ως σύμμαχο.
Σε διαδήλωση που οργάνωσε πριν από μερικές ημέρες, έξω από το δημαρχείο της Στοκχόλμης, η Κουρδική Επιτροπή «Ροζάβα», κατά αυτών των εξελίξεων, κρεμάστηκε ανάποδα μια κούκλα ομοίωμα του Ταγίπ Ερντογάν. Το περιστατικό προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Τουρκία, η οποία ακύρωσε τις προγραμματισμένες επισκέψεις υπουργών στη Στοκχόλμη και κάλεσε για διευκρινίσεις τον πρέσβη της Σουηδίας στην Άγκυρα. Φοβούμενη ότι η διαμαρτυρία της Επιτροπής «Ροζάβα» θα μείωνε τις πιθανότητες ένταξης στο ΝΑΤΟ, η σουηδική κυβέρνηση επέλεξε να επικρίνει τη δράση και να την χαρακτηρίσει «δολιοφθορά». Σε μια χώρα όπου η ελευθερία της έκφρασης είναι θεμελιώδες δικαίωμα, η κίνηση της κυβέρνησης δυναμίτισε την ατμόσφαιρα. Η κριτική που ασκήθηκε, τόσο από τον τύπο της αριστερός όσο και από τις φιλελεύθερες εφημερίδες, ήταν πολύ έντονη.
Στη συζήτηση που ακολούθησε για το θέμα, ο ακροδεξιός Δανός, Ράσμους Παλούνταν, μετέβη στη Στοκχόλμη για να πυροδοτήσει, κυριολεκτικά, περαιτέρω την κατάσταση. Μπροστά σε δημοσιογράφους, έξω από την τουρκική πρεσβεία, έβαλε φωτιά στο Κοράνι. Οι τουρκικές αντιδράσεις δεν άργησαν να έρθουν. «Η Σουηδία δεν θα έχει καμία υποστήριξη από την Τουρκία στην αίτησή της στο ΝΑΤΟ», είπε ο Ερντογάν, την ίδια στιγμή που ένα θυμωμένο πλήθος συγκεντρώθηκε έξω από τη σουηδική πρεσβεία στην Άγκυρα.
Για να καθησυχάσει τόσο τους ψηφοφόρους όσο και την Τουρκία, ο Σουηδός πρωθυπουργός, Ούλφ Κρίστερσον, προσπάθησε να διαβεβαιώσει ότι μπορεί κανείς σίγουρα να υπερασπιστεί τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ είπε ότι ο Ερντογάν είναι ο πιο δημοκρατικός δικτάτορας του κόσμου. Όμως, τα ακροβατικά έχουν τα όριά τους, ακόμα και για έναν πολιτικό. Μια σπονδυλική στήλη μπορεί να λυγίσει έως το σημείο πριν σπάσει.
Όταν ο πρόεδρος Ερντογάν σφυρίζει, ο πρωθυπουργός της Σουηδίας τρέχει χαριτωμένα. Όταν, όμως, ο πρωθυπουργός τρέχει, ο Ερντογάν του ζητά να πηδήξει. Και όταν πηδάει, του ζητείται να τραγουδήσει. Το παιχνίδι είναι στημένο. Η Σουηδία είναι αδύνατο να κερδίσει. Το φάντασμα της τουρκικής έγκρισης είναι απλώς το σάπιο καρότο που κάνει τον γάιδαρο να φύγει.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας χρησιμοποιεί τα εξωτερικά μέτωπα για να ενισχύσει τις μετοχές του στο εσωτερικό. Δεν ενδιαφέρεται για μια γρήγορη λύση στο σουηδικο-φινλανδικό ζήτημα του ΝΑΤΟ. Το αποτέλεσμα των προγραμματισμένων εκλογών στην Τουρκία είναι αβέβαιο, καθώς αρκετά κόμματα της αντιπολίτευσης φαίνεται να ενώνονται σε ένα κοινό μέτωπο ενάντια στο κυβερνών ΑΚ. Ο υπερπληθωρισμός και η κακή οικονομική κατάσταση της χώρας είναι η βάση της λαϊκής δυσαρέσκειας. Η Σουηδική και Φινλανδική αίτηση στο ΝΑΤΟ έπεσαν από τον ουρανό σαν θείο δώρο στην έως τώρα παραπαίουσα προεκλογική εκστρατεία του Ερντογάν. Η Σουηδία είναι ο εξωτερικός εχθρός που μπορεί να συσπειρώσει τον λαό γύρω του.
Είναι δύσκολο να εξισορροπεί κάποιος ανάμεσα στο να κατευνάσει την Τουρκία και, ταυτόχρονα, να διατηρήσει τη νομιμότητα και την εμπιστοσύνη απέναντι στους Σουηδούς ψηφοφόρους. Με έναν πρωθυπουργό και έναν υπουργό Εξωτερικών που μοιάζουν περισσότερο με ελέφαντες τσίρκου παρά με χορευτές μπαλέτου, η κυβέρνηση της Στοκχόλμης ελπίζει ότι οι γίγαντες του ΝΑΤΟ σύντομα θα παρέμβουν και θα λειτουργήσουν ως δίχτυ ασφαλείας.
Διότι στα παρασκήνια, στη σκιά, αρχίζουν να ακούγονται φωνές που έχουν πνιγεί από τις δυνατές βροντές του πολέμου. Είναι πραγματικά σοφό να συμμαχείς με φασίστες; Και πόσο καλοί φίλοι είναι πραγματικά, όταν δεν τολμούν καν να σταθούν απέναντι στον Ερντογάν;
Ο θυρωρός της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ είναι επί του παρόντος τρικέφαλος. Ένας Σουηδός αριστερός, ένας Δανός Ναζί και ένας Τούρκος πρόεδρος. Και ακριβώς όπως στον μύθο του Κέρβερου, υπενθυμίζουν ότι μόλις μπεις στο βασίλειο των νεκρών, δεν μπορείς να επιστρέψεις ποτέ.
