Του Άγγελου Τσέκερη στην εφημερίδα Αυγή
Στις εκλογές με απλή αναλογική, οι παράγοντες που θα παίξουν αποφασιστική σημασία είναι τρεις: το ποιος θα έρθει πρώτος στις εκλογές, η διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου και το πώς θα διαμορφωθούν οι εσωτερικές ισορροπίες στο ΠΑΣΟΚ.
Η απλή αναλογική, το εκλογικό σύστημα με το οποίο θα γίνουν οι προσεχείς εκλογές, έχει έρθει για να περιπλέξει τα πράγματα. Σε αντίθεση με την ενισχυμένη, όπου ο κερδισμένος «τα παίρνει όλα» -και κυρίως μια σχετικά άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία-, στην περίπτωση της απλής οι καταστάσεις είναι σαφώς πιο σύνθετες ως προς τα σενάρια. Κι αυτό είναι κάτι που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις στρατηγικές των κομμάτων αλλά και τις μεταξύ τους ισορροπίες.
Ερώτημα οι όροι συνεργασίας Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ
Στις αρχές της τετραετίας, όταν η Νέα Δημοκρατία εμφάνιζε ένα μεγάλο δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., είχε διακηρύξει ότι στην αναμέτρηση της απλής αναλογικής δεν βλέπει τίποτα περισσότερο από μια παρένθεση. Το σχέδιό της ήταν να προκαλέσει δεύτερες εκλογές, όπου θα επικρατούσε άνετα αποκτώντας αυτοδυναμία.
Σήμερα το σχέδιο αυτό αποδυναμώνεται, καθώς η διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα έχει μειωθεί σημαντικά. Και όσο πιο μικρή είναι η μεταξύ τους διαφορά στις πρώτες εκλογές τόσο πιο ανοιχτό είναι το αποτέλεσμα στις δεύτερες. Επομένως, η Ν.Δ. χρειάζεται σενάρια που θα δίνουν κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή.
Το ποια από τα σενάρια αυτά είναι ρεαλιστικά θα εξαρτηθεί φυσικά από το ποιοι συνδυασμοί εξασφαλίζουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η συνεργασία Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ είναι πιθανή εφόσον τα νούμερα βγαίνουν. Αλλά εδώ υπάρχουν προϋποθέσεις.
Το ΠΑΣΟΚ γνωρίζει ότι αν γίνει δεκανίκι της Δεξιάς και της πολιτικής που ασκείται σήμερα, θα εξαϋλωθεί ταχύτατα, όπως έγινε το 2012. Από την άλλη, όμως, ξέρει και ότι σε ενδεχόμενες δεύτερες εκλογές η πίεση που θα δεχτεί από την πόλωση θα είναι εξίσου διαλυτική. Γι’ αυτό θα επιχειρήσει να ελαχιστοποιήσει τη ζημιά θέτοντας ως όρο συνεργασίας να μην είναι επικεφαλής της κυβέρνησης ο Μητσοτάκης.
Ο Μητσοτάκης αγανακτεί στην ιδέα αυτή, υπάρχει όμως σοβαρή πιθανότητα να ασκηθούν πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση τόσο από ισχυρά εξωθεσμικά κέντρα όσο και από το εσωτερικό της Ν.Δ., όπου το κύρος του σημερινού αρχηγού έχει πληγεί ανεπανόρθωτα με τις υποκλοπές.
Η αποστασία πάντα στο τραπέζι
Συνεργασία Ν.Δ.-Βελόπουλου επίσης δεν θα πρέπει να αποκλείεται αν βγαίνουν τα «κουκιά», καθώς μετά τις εκλογές ο ρεαλισμός έχει την τάση να υπερισχύει των πολιτικών αρχών.
Παράλληλα, ένα σενάριο που δεν θα πρέπει να αποκλειστεί, είναι οι αποστασίες προς τη Ν.Δ. τόσο από το ΠΑΣΟΚ όσο και από την Ελληνική Λύση. Αν παράγουν αριθμητικό αποτέλεσμα, είναι σίγουρο ότι θα επιχειρηθούν.
Από τα δεξιά της Ν.Δ. δεν θα είναι καν πρόβλημα – στο εσωτερικό του κυβερνητικού κόμματος υπάρχουν πολύ χειρότεροι ακροδεξιοί από αυτούς που θα έρθουν από τον Βελόπουλο…
Αλλά και από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ υπάρχει ήδη μια διαμορφωμένη ομάδα που θέλει στρατηγική σύμπλευση με τη Ν.Δ., στο πλαίσιο ενός σταθερού και μόνιμου αντιΣΥΡΙΖΑ μετώπου.
Το αν αυτή η ομάδα θα αυτονομηθεί από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ θα εξαρτηθεί τόσο από τις εξελίξεις όσο και από τη δύναμή της στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος.
Οι επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ έρθει πρώτος στις εκλογές της απλής αναλογικής, θα έχει αυτός την πρωτοβουλία των κινήσεων, επιδιώκοντας, με βάση τις διακηρύξεις του, κυβέρνηση προοδευτικής συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ.
Το κόμμα του Ν. Ανδρουλάκη γνωρίζει ότι αν τορπιλίσει αυτήν την προοπτική, στις δεύτερες εκλογές θα ρευστοποιηθεί πλήρως. Σε μια τέτοια εξέλιξη, πάντως, ας μην υποτιμώνται οι αντιδράσεις της αντιΣΥΡΙΖΑ ομάδας μέσα στο ΠΑΣΟΚ, που σίγουρα θα κινηθεί για να υπονομεύσει τη συνεργασία.
Αν για οποιονδήποτε από τους παραπάνω λόγους ο σχηματισμός προοδευτικής κυβέρνησης συνεργασίας δεν είναι εφικτός, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έχει καλύτερη προοπτική από το να δώσει, από ισχυρή θέση, τη μάχη των δεύτερων εκλογών.
Με βάση τα παραπάνω, είναι σαφές ότι οι παράγοντες που θα παίξουν αποφασιστική σημασία στις εξελίξεις είναι τρεις: το ποιος θα έρθει πρώτος στις εκλογές, το πόσο μικρή θα είναι η διαφορά ανάμεσα στους δύο πρώτους και το πώς θα διαμορφωθούν οι εσωτερικές ισορροπίες στο ΠΑΣΟΚ.
Σε αυτή την αντιπαράθεση ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ένα πολύ σοβαρό πλεονέκτημα: ότι η στρατηγική του για κυβέρνηση προοδευτικής συνεργασίας είναι μια λύση εξαιρετικά ώριμη και αποδεκτή από τον κόσμο απέναντι στη σημερινή, ολοκληρωτικά χρεοκοπημένη πολιτική της Ν.Δ.
Κατά συνέπεια, είναι ένα ερώτημα πόσο ο εγκλωβισμός του σε αντιπαραθέσεις ταυτοτικού χαρακτήρα με το ΠΑΣΟΚ (συνέπεια απέναντι στον παπανδρεϊσμό, συνεργασία με τον Καμμένο κ.λπ.) είναι γόνιμος και παραγωγικός.
Αυτό που ενδεχομένως οφείλει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι να ασκήσει όσο το δυνατόν ισχυρότερη πίεση στο ΠΑΣΟΚ στα προγραμματικά θέματα και να μεταφέρει, όσο αυτό είναι δυνατόν, τα διλήμματα των συνεργασιών στο εσωτερικό του μικρότερου κόμματος.
Γιατί η συζήτηση γύρω από το πρόγραμμα -τράπεζες, ενέργεια, ακρίβεια, εργασία, κοινωνικό κράτος, μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, ηθικοποίηση της πολιτικής είναι που διαμορφώνει τους πόλους, χαράζει τις πραγματικές διαχωριστικές γραμμές, αναδεικνύει τα προβλήματα της πολιτικής Μητσοτάκη και ζυμώνει στον κόσμο την προοπτική της προοδευτικής εναλλακτικής λύσης.
Κι αυτό είναι που καθιστά την απλή αναλογική ικανή να δώσει στρατηγικές κυβερνητικές λύσεις και όχι μόνο ασταθή αποτελέσματα κομματικών παζαρεμάτων.
