Γράφει ο Γιώργος Παπαζαχαρίου
Η φράση «Όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να τα καταφέρεις» από τον εξαιρετικά υπερτιμημένο και πολυδιαβασμένο «Αλχημιστή» του επίσης υπερτιμημένου Βραζιλιάνου συγγραφέα Paulo Coelho, έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, το σλόγκαν του παιδιάστικα αφελούς, βολονταρισμού.
Ο βολονταρισμός σύμφωνα με το λεξικό Larousse, είναι «η συμπεριφορά κάποιου, ή μιας ομάδας, που πιστεύει ότι μπορεί να αλλάξει τα γεγονότα μόνο με την θέλησή του», ή ακόμα «Δόγμα που επιβεβαιώνει την ανωτερότητα της θέλησης πάνω από τη λογική.»
Ο βολονταρισμός, βουλησιαρχία στα ελληνικά, λόγιο δάνειο από τη γαλλική λέξη volontarisme που προήλθε από το λατινικό voluntas: βούληση – θέληση, έχει δύο πρόσημα Υποστηρικτής του μεταφυσικού βολονταρισμού ήταν ο Γερμανός φιλόσοφος του 19ου αιώνα Άρθουρ Σοπενχάουερ.
Κατά την άποψή του, η βούληση δεν είναι συλλογισμός, αλλά μια παράλογη, ασυνείδητη παρόρμηση σε σχέση με την οποία η νόηση αντιπροσωπεύει ένα δευτερεύον φαινόμενο.
Η θέληση κατά τον Σοπενχάουερ είναι στην ουσία η δύναμη στον πυρήνα όλης της πραγματικότητας. Στο ίδιο περίπου μήκος κύματος και ο Νίτσε ο οποίος στο έργο του “Η θέληση για εξουσία” (γερμανικά: der Wille zur Macht) περιγράφει αυτό πίστευε ότι ήταν η κύρια κινητήρια δύναμη στους ανθρώπους.
Ωστόσο, η έννοια δεν ορίστηκε ποτέ συστηματικά στο έργο του Νίτσε, αφήνοντας την ερμηνεία της ανοιχτή σε συζήτηση. Στις ανθρώπινες σχέσεις μπορούμε να πούμε ότι βολονταρισμός είναι η ανάγκη ενός ατόμου να επιβάλλει στους άλλους τις επιθυμίες του και ασκήσει κυριαρχία επάνω του.
Στην αρνητική του εκδοχή ο βολονταρισμός όρος σήμερα έχει πάρει την έννοια της επιθυμιοκρατίας, δηλαδή της ανεδαφικής πίστης ότι η θέληση είναι ικανή να μεταβάλει την πραγματικότητα και είναι συνώνυμος με τον “ευσεβή πόθο” το wishful thinking που παρά την ψυχοθεραπευτική (αλλά ανεδαφική) αισιοδοξία που ενδεχομένως παρέχει, οδηγεί τις περισσότερες φορές σε αλλεπάλληλες νομοτελειακές απογοητεύσεις. αποτελεί το αυτοάνοσο της κοινωνίας σε παγκόσμιο επίπεδο, με την Ελλάδα στην κορυφή, σε μια ακόμα αρνητική πρωτιά.
Η τυφλή πίστη ότι αρκεί η ισχυρή βούληση για την πραγματοποίηση της επιθυμίας αντί να ενισχύει τη δράση και την πρωτοβουλία, την αποκοιμίζει, οδηγεί στον εφησυχασμό και σε μια εν πολλοίς μοιρολατρική παθητικότητα που τελικά απομακρύνει από την επίτευξη του στόχου. η πραγμάτωση των επιθυμιών και η ικανοποίηση των φιλοδοξιών απαιτούν σχεδιασμό, κόπο, επιμονή, στρατηγική, τακτική, μελέτη των ισορροπιών, στάθμιση των εναλλακτικών, ενδεχομένως δε και τύχη. Η ισχύς της βούλησης, όσο σημαντική κι αν είναι δεν αρκεί από μόνη της.
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής και τις δημοσιεύουμε με την άδεια και του εκδότη, Κώστα Παπαδόπουλου και του Γιώργου Παπαζαχαρίου.
