Ο Μανώλης Χαιρετάκης, ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών, έγραψε σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 19 Ιανουαρίου 2022:
«Στο τέλος του Επιλόγου των Απομνημονευμάτων του, ο στρατηγός Μακρυγιάννης σημειώνει «Γράφουν σοφοί άντρες πολλοί, γράφουν τυπογράφοι ντόπιοι και ξένοι διαβασμένοι για την Ελλάδα – ένα πράμα μόνον με παρακίνησε κ’ εμένα να γράψω, ότι τούτην την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι’ αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι· όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσωμεν εδώ.
Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι’ όλοι μαζί και να μην λέγη ούτε ο δυνατός “εγώ”, ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγη ο καθείς “εγώ”;
Όταν αγωνιστή μόνος του και φκειάση, ή χαλάση, να λέγη “εγώ”· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκειάνουν, τότε να λέμε “εμείς”. Είμαστε εις το “εμείς» κι’ όχι εις το “εγώ”. Και εις το εξής να μάθωμεν γνώση, αν θέλωμεν να φκειάσωμεν χωριόν, να ζήσωμεν όλοι μαζί. Έγραψα γυμνήν την αλήθεια, να ιδούνε όλοι οι Έλληνες ν’ αγωνίζωνται διά την πατρίδα τους, διά την θρησκεία τους, να ιδούνε και τα παιδιά μου και να λένε
“Έχομεν αγώνες πατρικούς, έχομεν θυσίες”, αν είναι αγώνες και θυσίες. Και να μπαίνουν σε φιλοτιμίαν και να εργάζωνται εις το καλό της πατρίδας τους, της θρησκείας τους και της κοινωνίας. Ότι θα είναι καλά δικά τους. Όχι όμως να φαντάζωνται για τα κατορθώματα τα πατρικά, όχι να πορνεύουν την αρετή και να καταπατούν τον νόμον και νάχουν την επιρροή για ικανότη».
Ο επίλογος του Μακρυγιάννη χρειάζεται να τον ξαναδιαβάσουμε όλοι, ιδιαίτερα οι νέοι και οι νέες, στις μέρες μας, που είναι μια εποχή πολύ ζόρικης μετάβασης. Και ο Γιώργος Σεφέρης συμπληρώνει, με τη σειρά του: «Για να μεταχειριστώ τη φρασεολογία του Μακρυγιάννη, οι Έλληνες, από τα παλιά εκείνα χρόνια, είναι στο “εμείς”, δεν είναι στο “εγώ”. Γιατί μόλις το εγώ γυρέψει να ξεπεράσει το εμείς, αμέσως η Άτη, η αυστηρή μοίρα που φροντίζει για την ισορροπία του κόσμου, το κεραυνώνει. Ολάκερη η αρχαία μας τραγωδία είναι γεμάτη από τα σύμβολα αυτής της ιδέας».
Σήμερα, το Καμίνι σας προσφέρει το πρώτο σειράς βιβλίων με θέμα την Ελληνική επανάσταση του 1821.
Προηγούμενες προσφορές με θέμα το ΚΚΕ Εσωτερικού:
Τι είναι και τι θέλει το ΚΚΕ Εσωτερικού
Προβλήματα πολιτικής και ιδεολογίας
Πρόγραμμα Δημοκρατικής Διεξόδου
Γιατί δύο κομμουνιστικά κόμματα
Η απολογία του Μπάμπη Δρακόπουλου
Προσφορές με θέματα της Αριστεράς
Παντελής Πουλιόπουλος: Ένας διανοούμενος επαναστάτης
Δημήτρης Γληνός: Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ
Ερικ Χομπσμπάουμ: Μνήμες της Βαϊμάρης
Ανθολόγιο θεμάτων Σολωμικής ποίησης
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Χαλασοχώρηδες
Ιδιωτικοποίηση του νερού, όπου έγινε απέτυχε
Προσφορές με θέμα την ελληνική Επανάσταση 1821
Ο Ύμνος στην Ελευθερία σε τέσσερις γλώσσες
Θ. Ι. Κολοκοτρώνη: Κουλουβάχατα
Κόμιξ
