Γράφει ο Γιώργος Παπαζαχαρίου
Ο άνθρωπος στη γέννησή του έρχεται βίαια στο κόσμο και δεν υπάρχει τοκετός χωρίς ωδίνες, χωρίς οδύνη και χωρίς βία.
Στην ελληνική μυθολογία η Βία ήταν θεότητα, η προσωποποίηση της βίας. Η Βία, ο Κράτος, ο Ζήλος και η Νίκη αναφέρονται από τον Ησίοδο στη Θεογονία του ως αδέλφια, τέκνα της Στυγός και του Πάλλαντα. Ο Αισχύλος, στην τραγωδία του Προμηθεύς Δεσμώτης, παρουσιάζει τη Βία και το Κράτος ως υπηρέτες και πιστούς εκτελεστές του Δία, να βοηθούν τον Ήφαιστο να δέσει τον Προμηθέα στα βράχια του Καυκάσου.
Σύμφωνα με τον Ηράκλειτο: «πόλεμος πατήρ πάντων» και σύμφωνα με τους μαρξιστές, η βία είναι μαμή της ιστορίας. Οι επαναστάσεις είναι τοκετοί ενός νέου θαυμαστού κόσμου. Επαναστάσεις έγιναν πολλές αλλά θαυμαστός καινούργιος κόσμος δεν υπήρξε ποτέ. Ο παραλληλισμός αποδείχτηκε αδόκιμος στη διάρκεια του αιματοκυλισμένου εικοστού αιώνα. Η βία είναι μαμή μόνο της βίας, μάχαιραν έδωσες μάχαιραν θα λάβεις.
Παρ’ όλα αυτά η βία αποτελεί χωρίς αμφιβολία αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής. Δεν λείπει ποτέ σε καμία εκδήλωση της. Σε γάμους και πανηγύρια πέφτουν πιστολιές, όταν αγκαλιάζουμε κάποιον που αγαπάμε τον σφίγγουμε μέχρι πνιγμονής αγνοώντας τις αντιδράσεις του και όποιος αγαπά παιδεύει ή και δέρνει.
Τι είναι λοιπόν αυτό πού κάνει ορισμένες μορφές βίας αποκρουστικές και καταδικαστέες; Γιατί οι φίλαθλοι ανέχονται τη βία στα γήπεδα όταν ασκείται εναντίων των αντιπάλων; Οδηγούμαστε στη σκέψη ότι στη κοινωνία μας υπάρχει δικαιολογημένη και αδικαιολόγητη βία. Όταν δεινοπαθεί αυτός που θεωρείται κακός ελάχιστοι διαμαρτύρονται και συνήθως πνίγονται οι φωνές τους. Ποιος όμως κρίνει πότε η βία δικαιολογείται και πότε όχι;
Δύσκολη ερώτηση. Εκείνο που θέλουμε να τονίσουμε είναι ότι η καταδίκη ή μη της βίας είναι σχετική, εξαρτάται από τις συνθήκες και εξαρτάται κυρίως από την ηθική κρίση του κάθε πολίτη. Η ηθική κρίση του κάθε πολίτη είναι μεταβαλλόμενη, είναι ρευστή, αλλάζει στην πορεία του χρόνου.
Δηλαδή ακόμη και για το ίδιο άτομο η συμπεριφορά που κατέκρινε χτες μπορεί να είναι αποδεκτή αύριο. Με τον τρόπο αυτό η ίδια η βία διαιωνίζεται αφού κάθε φορά κάποιος βρίσκεται να την χρησιμοποιήσει για «καλό σκοπό», για εκείνο δηλαδή που αυτός θεωρεί καλό σκοπό: την ομάδα του, το κόμμα του, τους φίλους του και πάει λέγοντας. Από τη νοοτροπία ετούτη η μόνη κερδισμένη είναι η βία.
Αναρωτιέται όμως κανείς; Αν σού επιτεθούν δεν πρέπει να αμυνθείς; Δεν αντιλέγω, δεν συμφωνώ με το «σφάξε με αγά μου ν αγιάσω». Αλλά αναρωτιέμαι κι εγώ αν πραγματικά βρίσκονται σε θέση άμυνας όλοι όσοι το υποστηρίζουν. Γιατί μάλλον όλοι αμυνόμενοι θεωρούν εαυτούς και όλοι επιτίθενται βίαια.
Ο Λέων Τολστόι έγραψε στο «Πόλεμος και Ειρήνη» πόσο απλό είναι να σταματήσουν οι πόλεμοι αν τόσο το ήθελαν οι άνθρωποι: «Αρκεί να πάψουν να τρέχουν στις μάχες». Ο ίδιος συγγραφέας διαπιστώνει ότι οι άνθρωποι σε όλους τους πολέμους «πετούν τη σκούφια τους» για πάνε στο μέτωπο της εξολοθρευτικής βίας.
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής και τις δημοσιεύουμε με την άδεια και του εκδότη, Κώστα Παπαδόπουλου και του Γιώργου Παπαζαχαρίου.
