Στο τεύχος 51 του περιοδικού Science Illustrated, Ιούνιος 2009, δημοσιεύτηκε μεγάλο αφιέρωμα με τίτλο «Σεξ με άτομα του ίδιου φύλου» Το αφιέρωμα αυτό θα αναδημοσιευτεί, τμηματικά, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Όλο το υλικό, στην ελληνική γλώσσα, ανήκει σήμερα στην εταιρεία EirMa Μ.ΕΠΕ. που εξέδιδε τότε το περιοδικό Science Illustrated και σήμερα το kamini.gr Αυτό είναι το δεύτερο από τρία άρθρα αναφορικά με τη σεξουαλική ζωή των ζώων.
Τα ζώα δεν έχουν σεξουαλική ζωή. Ζευγαρώνουν αποκλειστικά για να αναπαραχθούν. Οποιαδήποτε άλλη σεξουαλική δραστηριότητα, εκτός της περιόδου του ζευγαρώματος, λαμβάνει χώρα μόνο ως επίδειξη κυριαρχίας. Οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις είναι μια βιολογική παρέκκλιση, που υποδηλώνει συνήθως στρες, ασθένεια ή, γενικώς, μη φυσιολογικές συνθήκες.
Τόσο απλουστευτική ήταν η άποψη που επικρατούσε στην επιστημονική κοινότητα σχετικά με την ομοφυλοφιλία των ζώων. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, πολλοί επιστήμονες αναγκάστηκαν να παραδεχθούν ότι πολλά ζώα όχι μόνο έχουν εντυπωσιακά έντονη και περίπλοκη σεξουαλικότητα, αλλά πολύ συχνά προτιμούν ερωτικούς συντρόφους του ίδιου φύλου.
Η ομοφυλοφιλία ήταν ένα λάθος
Η κυρίαρχη άποψη σχετικά με την ομοφυλοφιλία στα ζώα υποστήριζε ότι πρόκειται για ένα λάθος, καθώς μια τέτοια δραστηριότητα δεν εξυπηρετεί σε καμιά περίπτωση ένα βιολογικό σκοπό· δεν ευνοεί την επιβίωση ενός μεμονωμένου ζώου ούτε φυσικά συμβάλλει στη διαιώνιση του είδους.
Με βάση αυτή την αρχή, η ομοφυλοφιλία εθεωρείτο αφύσικη, καθώς, αν μη τι άλλο, η ομοφυλοφιλική συνεύρεση δεν μπορεί να αποφέρει απογόνους. Αυτό επιπλέον συνεπάγεται ότι, ακόμη κι αν υπάρχει κάποιο γονίδιο που είναι υπεύθυνο για την ομοφυλοφιλία, δε θα ήταν δυνατόν να περάσει στην επόμενη γενιά.
Αυτές οι απόψεις ήταν τόσο βαθιά ριζωμένες, που οι επιστήμονες οι οποίοι μελετούσαν τα τελευταία χρόνια την ομοφυλοφιλική δραστηριότητα στα ζώα έπρεπε να αφιερώσουν πολύ χρόνο και προσπάθεια για να τις απορρίψουν – αν δεν ήθελαν να μπλέξουν σε περιπέτειες. Δεν ήταν λίγες οι φορές που απειλήθηκαν ακόμη και με διακοπή χρηματοδότησης για σημαντικές ζωολογικές έρευνες.
Ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, πολλά ιδρύματα ή φορείς που αναλαμβάνουν τη χρηματοδότηση ερευνών βρίσκονται υπό τον έλεγχο συντηρητικών θρησκευόμενων, που δεν ανέχονται κουβέντα περί ομοφυλοφιλίας ως διαδεδομένου και απόλυτα φυσιολογικού φαινομένου. Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι αρκετοί επιστήμονες έχουν ασχοληθεί με το θέμα ήδη από το 18ο αιώνα.
Τα εμπόδια που συναντά η έρευνα σε αυτό τον τομέα τα συνειδητοποίησε, μεταξύ άλλων, η Αμερικανίδα Linda Wolfe, ειδικός στα Πρωτεύοντα θηλαστικά, όταν τη δεκαετία του 1970 μελέτησε ένα είδος πιθήκων, τους ιαπωνικούς μακάκους, και κατάφερε να τεκμηριώσει το γεγονός ότι τα θηλυκά συχνά προτιμούν ομόφυλά τους ως ερωτικούς συντρόφους. Η έρευνα της Wolfe προκάλεσε πολλά επικριτικά σχόλια και νύξεις περί αποκλίνουσας σεξουαλικής συμπεριφοράς της ίδιας.
Παραπλανούσαν τους χρηματοδότες
Ορισμένοι επιστήμονες έφτασαν στο σημείο να αποσιωπήσουν πληροφορίες σχετικά με τη σεξουαλική δραστηριότητα των ζώων μόνο και μόνο για να μπορέσουν να τα μελετήσουν. Όταν μια ομάδα ορνιθολόγων επεδίωκε να πείσει τον υπερσυντηρητικό Αμερικανό γερουσιαστή Jesse Helms για την ανάγκη χρηματοδότησης μιας έρευνας πάνω στον αμερικανικό δρυοκολάπτη, πρόβαλαν ιδιαίτερα την άποψη ότι το πουλί αυτό είναι ένας υποδειγματικός οικογενειάρχης, ενώ γνώριζαν πολύ καλά ότι σε αυτά τα πτηνά οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις είναι συνηθισμένες. Έτσι, κατάφεραν να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση του προγράμματος, και σήμερα το πουλί αυτό είναι προστατευόμενο είδος.
Ένας άλλος ζωολόγος που αντιμετώπισε παρόμοια προβλήματα ήταν ο Valerius Geist, που επί χρόνια μελετούσε το αγριοπρόβατο της Βόρειας Αμερικής Ovis canadensis. Ο Geist αναφέρει ότι του πήρε αρκετά χρόνια μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι οι ομοφυλοφιλικές σεξουαλικές συνευρέσεις που παρατήρησε σε αυτά τα ζώα δεν ήταν κάποιο λάθος αλλά ένα συστατικό κομμάτι της ζωής τους.
Προβατίνες συμπεριφέρονται σαν κριάρια
Στην περίπτωση του αμερικανικού αγριοπρόβατου, φαίνεται ότι τα μεγάλα, δυνατά κριάρια ενδιαφέρονται κυρίως για άλλα αρσενικά, σε σημείο που μια προβατίνα έχει περισσότερες πιθανότητες να προσελκύσει ένα σύντροφο αν συμπεριφέρεται, όσο το δυνατόν συχνότερα, σαν αρσενικό.
Η κατεστημένη άποψη περί ομοφυλοφιλίας στο ζωικό κόσμο δέχεται πλέον έντονη κριτική. Οι επικριτές υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότι η συμπεριφορά και οι ιδιότητες των ζώων δεν εξυπηρετούν κατ’ ανάγκην και με ένα μονοσήμαντο τρόπο την επιβίωση. Στους φασιανούς του είδους Argusianus argus, για παράδειγμα, τα αρσενικά έχουν τόσο μακριά φτερά, που τα καθιστούν ανίκανα να πετάξουν, γεγονός που μειώνει σημαντικά την ικανότητα επιβίωσής τους. Ωστόσο, τα θηλυκά προτιμούν αρσενικά με όσο το δυνατόν μεγαλύτερα και άγαρμπα φτερά.
Τα αίτια είναι πολλά
Οι νέες αντιλήψεις περί της ομοφυλοφιλίας στα ζώα έχουν αρχίσει να κερδίζουν έδαφος τα τελευταία χρόνια, καθώς έχει διαπιστωθεί ομοφυλοφιλική δραστηριότητα σε τουλάχιστον 1.500 είδη του ζωικού βασιλείου. Το φαινόμενο απαντάται κυρίως σε θηλαστικά και πτηνά, αλλά έχει παρατηρηθεί και σε καρκινοειδή, αμφίβια, ακόμη και σε μια σειρά κατώτερα ασπόνδυλα ζώα. Αν η ομοφυλοφιλία είναι τόσο συνήθης, θα πρέπει να επιτελεί κάποια λειτουργία – το ερώτημα είναι ποια. Η απάντηση δεν είναι μονοσήμαντη ούτε υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των βιολογών. Έχουν διατυπωθεί πολλές ερμηνείες σχετικά με την ομοφυλοφιλία των ζώων και ενδέχεται να είναι όλες έγκυρες, αλλά όχι απαραίτητα με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα είδη.
