Μέρα που ‘ναι σήμερα, επέτειος της γέννησης του Νίκου Καββαδία (1910) ας ξεφύγουμε από την αναφορά στο ποιητικό έργο του, λίγο πολύ γνωστό κυρίως μέσω των μελοποιημένων ποιημάτων του Θάνου Μικρούτσικου, κι ας δούμε ορισμένες παραμέτρους όχι τόσο γνωστές.
Κατ’ αρχάς ένα απόσπασμα από συνέντευξη που μου είχε δώσει το 2006 ο συνθέτης Δημήτρης Ζερβουδάκης το οποίο αναφέρεται σε αυτά που αντιμετώπισε μετά τη μελοποίηση του ποιήματος «Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ»
Χαρακτηριστικό για την αγάπη και την προσήλωση του Καββαδία στη θάλασσα είναι το ποίημα «Γράμμα στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ». Το ποίημα αυτό γράφτηκε ως απάντηση σε ένα άρθρο που δημοσιεύεσαι ο πεσιμιστής λογοτέχνης Καίσαρας Εμμανουήλ (1904-1970) μετά από ένα προσωπικό δράμα που πέρασε, όπως λέγεται, και στο οποίο κατέληγε με τη φράση «Φαίνεται πια πως τίποτα – τίποτα δεν μας σώζει…»
Αρκετά χρόνια αργότερα ο Καββαδίας του «απάντησε» με το ποίημα του που περιέχεται στην πρώτη του συλλογή (Μαραμπού) λέγοντας τελικά ότι η θάλασσα και το ταξίδι είναι η σωτηρία.
Στίχους του ποιήματος αυτού μελοποίησε με απόλυτη επιτυχία ο Δημήτρης Ζερβουδάκης. Το τραγούδι του Ζερβουδάκη γνώρισε μεν μεγάλη επιτυχία στο κοινό, ο καλλιτέχνης όμως αντιμετώπισε ορισμένα προβλήματα από εκείνους που διαχειρίζονται τα πνευματικά δικαιώματα του έργου του Καββαδία.
«Αν και με τη λογική που επικρατεί αυτό το τραγούδι είναι το δικό μου το σουξέ, μπορούμε να πούμε, έχω ακούσει ότι υπήρξε δυσαρέσκεια των κληρονόμων του Καββαδία, χωρίς να μπορώ να πω αν αυτό εξαρτάται από κάποιο οικονομικό ζήτημα ή κάτι άλλο» μου είχε πει o Δημήτρης Ζερβουδάκης.
Συνέχισε δε λέγοντας «Αυτό που μου έμεινε είναι ότι δεν τους αρέσει η προσέγγιση που έγινε από εμένα. Μου είπαν ότι σωστή προσέγγιση είναι αυτή που έκανε ο Θάνος Μικρούτσικος. Μετά απ’ αυτή τη συζήτηση που γενικώς βγήκε προς τα έξω –πρέπει να πω ότι και οι αδελφοί Κατσιμίχα δέχθηκαν άσχημη κριτική- υπήρξε απαγόρευση στη μελοποίηση οποιουδήποτε ποιήματος του Καββαδία.
Αυτό που εγώ αντιμετώπισα στην έκφραση της σκέψης να δουλέψω πάνω σε ένα άλλο ποίημα του Καββαδία, είναι ότι το μόνο που επιτρέπει πλέον η οικογένεια είναι να μελοποιεί ο Θάνος Μικρούτσικος. Ας αφήσουμε όμως εμένα, αυτό που θεωρώ απαράδεκτο είναι ότι δεν μπορεί να βγει ένας νέος καλλιτέχνης και να αποδώσει αυτό που παίρνει, αυτό που καταλαβαίνει από το έργο του ποιητή επειδή το απαγορεύουν οι κληρονόμοι του»
Ακολουθούν:
Το γλωσσάρι με ερμηνεία των ναυτικών και γεωγραφικών όρων που χρησιμοποιεί στα ποιήματα του ο Καββαδίας βασισμένο σε δουλειά του Γιώργου Τράπαλη
Χάρτης με τα τοπωνύμια που αναφέρονται στα ποιήματα του Νίκου Καββαδία
Ολόκληρο το πρώτο μελοποιημένο ποίημα του, από τη Μαρίζα Κωχ, Φάτα Μοργκάνα
Εκτός από τις τρεις ποιητικές του συλλογές “Μαραμπού”, 1933, “Πούσι”, 1947, “Τραβέρσο”, 1975 έχει γράψει και τα πεζά:
«Στο άλογο μου», το αυτοβιογραφικό αφήγημα, επιστολικό κείμενο, το οποίο έχει αφιερώσει στο άλογο του που τον βοηθούσε να μεταφέρει τραυματίες στον πόλεμο.
«Βάρδια» το μοναδικό πεζό κείμενο του Νίκου Καββαδία που εκδόθηκε όσο ζούσε, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1954.
«Λι» το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Αποτέλεσε τη βάση για την ολλανδο-αγγλική ταινία “Between the Devil and the Deep Blue Sea” (1995), της Μάριον Χένσελ, με πρωταγωνιστές τους Στήβεν Ρία (στον ρόλο του ασυρματιστή Νίκου) και Λινγκ Τσου (στον ρόλο της νεαρής κινέζας Λι).
Ο ίδιος ο Νίκος Καββαδίας απαγγέλει, στην κάμερα του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου το «αυτοβιογραφικό» ποίημα του «θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής.
