Σαν κραυγή από το παρελθόν, σαν τις τύψεις που δεν αφήνουν έναν άνθρωπο να ησυχάσει, θα πρέπει να ακούγονται στα αυτιά των Σουηδών τα όσα λέγονται στο ντοκιμαντέρ «Ο άνθρωπος που έπαιξε με τη φωτιά». Το ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Χέντρικ Γκέοργκσον, βασίζεται εξ ολοκλήρου στο υλικό του αρχείου που βρέθηκε μετά το θάνατο του δημοσιογράφου -συγγραφέα Στιγκ Λάρσον (1954 – 2004).
Ο Λάρσον έγινε παγκοσμίως γνωστός με την τριλογία του Μιλένιουμ. Πρόκειται για τα μυθιστορήματα: «Το κορίτσι με το τατουάζ», «Το κορίτσι στη φωλιά της σφήγκας», «Το κορίτσι στον ιστό της αράχνης», (εξαιρετική μετάφραση του Γιώργου Μαθόπουλου) μέσα από τα οποία με συναρπαστικό, λογοτεχνικό τρόπο και με κώδικες που γίνονται διεθνώς κατανοητοί, περιγράφει δράσεις του υποκόσμου με συγκεκριμένη ιδεολογική αντίληψη.
Όπως αποδείχθηκε μερικά χρόνια μετά τον θάνατο του, το υλικό στο οποίο βασίστηκε ο Λάρσον, δεν ήταν προϊόν της φαντασίας του. Στο αρχείο του βρέθηκαν μαγνητοφωνημένες συνομιλίες, φιλμ και κείμενα ντοκουμέντα, από έρευνες που έκανε επί 20 χρόνια, στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, μαζί με τη σύντροφο της ζωής του, Εύα Γκαμπρίελσον, και στις οποίες κατέγραφε κινήσεις των μικρών ακροδεξιών και φασιστικών οργανώσεων που λειτουργούσαν τότε στη Σουηδία.
Η δράση αυτών των οργανώσεων είχε αρχίσει από τα τέλη της δεκαετίας του ’50, πολύ πριν οικοδομηθεί το κράτος – παγκόσμιο πρότυπο που χτίστηκε αργότερα. Σήμερα, το κράτος αυτό έχει γκρεμιστεί, τα ποσοστά των ακροδεξιών ξεπερνούν το 20% εκπροσωπούνται στη βουλή και υπαγορεύουν την πολιτική που ακολουθεί η συντηρητική κυβέρνηση της χώρας την οποία στηρίζουν.
Με βάση αυτό το υλικό ο σκηνοθέτης Χέντρικ Γκέοργκσον, δημιούργησε ένα ντοκιμαντέρ που μόνο ο τίτλος του παρουσιάζει ξεκάθαρα το περιεχόμενο του: «Ο άνθρωπος που έπαιξε με τη φωτιά». Γιάφκες, μυστικές συναντήσεις, πυρσοί, αλλά και ανοικτές συγκεντρώσεις στο ύπαιθρο, άσχημα μεθύσια, τραμπουκισμοί, βιαιοπραγίες, αμέτρητες συνεντεύξεις, τηλεφωνικές επαφές και επιστολές με παραλήπτες και αποστολείς και μέσα από τη Σουηδία και από το εξωτερικό. Οι διεθνείς επαφές τους είναι σαφείς. Σε πολλές από τις φωτογραφίες φαίνεται και ο ίδιος ο Λάρσον, για να αποτελεί απόδειξη. Την κάμερα κρατάει η συμβία του.
«Τότε κανένας δεν ήθελε να ακούσει, ο κόσμος και οι αρχές αδιαφορούσαν για τα δημοσιεύματα του στο περιοδικό Expo που εργαζόταν τα θεωρούσε υπερβολικά. Αλλά, τι ειρωνεία, μερικά χρόνια αργότερα, όταν οι φασίστες άρχισαν να εμφανίζονται οργανωμένοι στην κοινωνία, όχι μόνο της Σουηδίας, ο Λάρσον έγινε ένας από τους καλύτερους αναλυτές στον κόσμο για τα ζητήματα των νεοφασιστών. Η ζωή του επηρεάστηκε τόσο πολύ που δεν κυκλοφορούσε πια μόνος, πριν βγει από την πόρτα του σπιτιού του ερευνούσε τη γύρω περιοχή και όταν περπάταγε στο δρόμο έριχνε τακτικά ματιές πίσω του» γράφει σε σημείωμα του ο Γκέοργκσον.
Γεγονός είναι ότι ο Στιγκ Λάρσον δεν είναι ο μόνος δημοσιογράφος στον κόσμο που έφερε εγκαίρως στη δημοσιότητα τη δράση των ακροδεξιών οργανώσεων, τις κινήσεις τους σε κοινωνικό, πολιτικό και βέβαια οικονομικό επίπεδο. Μέσα σε ένα χρόνο, σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δολοφονήθηκαν τρεις δημοσιογράφοι που ερευνούσαν υποθέσεις διαφθοράς: Ο Γιαν Κούτσιακ στη Σλοβακία, η Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία στη Μάλτα και η Βικτόρια Μαρίνοβα στη Βουλγαρία. Όλοι έχουν καταστήσει σαφές ότι οι φασίστες πάντα βρίσκονταν γύρω τους, σχεδόν έξω από την πόρτα τους.
Και εμείς, επαναπαυμένοι, καταναλώνουμε χωρίς να επηρεαζόμαστε, συναρπαστικά αστυνομικά αναγνώσματα και ειδήσεις του τύπου «δίπλα στον Στηβ Μπάνον θήτευσε ο μεγάλος γιός του νικητή του πρώτου γύρου των εκλογών στη Βραζιλία, Ζαϊρ Μπολσονάρο» και «ακροδεξιό μέτωπο δημιουργούν ο Σαλβίνι και η Λεπέν ενόψει των ευρωεκλογών», νομίζοντας ότι υπάρχει έστω και μία πιθανότητα να επιτρέψουν ποτέ να δούμε κι εμείς ένα ντοκιμαντέρ με το υλικό που θα μαρτυρά την πορεία έως την κορυφή, τόσο τη δική τους όσο και των Ελλήνων ομοϊδεατών τους.
