Ανάρτηση του Θανάση Καμπαγιάννη, επισημάνσεις δικές μας
Η ομόφωνη κρίση του ΣτΕ για την αντισυνταγματικότητα της διάταξης του άρθρου 87 Ν. 4790/2021 που απαγόρευε απολύτως την ενημέρωση του παρακολουθούμενου από την ΕΥΠ για “λόγους εθνικής ασφάλειας” είναι μια δικαίωση για όσες και όσους την είχαμε επισημάνει και στηλιτεύσει.
Για όσες και όσους νομίζουν ότι τα γραπτά και οι προσπάθειές μας είναι μάταιες αφού “τίποτα δεν θα αλλάξει”, ας ρίξουν μια ματιά στο νομικό κείμενο των Χρήστου Ράμμου, Αικατερίνας Παπανικολάου και Στέφανου Γκρίτζαλη που τον Απρίλιο του 2021 επισήμαινε την αντισυνταγματικότητα: αυτό που τότε ίσως έμοιαζε “μάταιο”, σήμερα είναι νομικά και ιστορικά δικαιωμένο, πλέον και με τη σφραγίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Σημειωτέον ότι τη διάταξη εκείνη, την είχε φέρει η κυβέρνηση στη Βουλή για να σαμποτάρει την ενημέρωση που είχε ζητήσει από την ΑΔΑΕ ο δημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης, αλλά την είχε ψηφίσει και το ΠΑΣΟΚ. Στη συνέχεια, ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης βρέθηκε και αυτός παρακολουθούμενος και φυσικά χωρίς δικαίωμα ενημέρωσης, που το ίδιο του το κόμμα είχε νομοθετήσει.
Κι όμως, πρέπει να είμαστε απολύτως νηφάλιοι για το αποτέλεσμα αυτής της απόφασης. Το ΣτΕ σκότωσε ένα “ψόφιο άλογο”: το νομοθετικό πλαίσιο έχει ήδη αλλάξει με τον 5002/2022 (στην επιτροπή που έχει νομοθετηθεί για την ενημέρωση του θιγόμενου πολίτη πλέον πλειοψηφούν οι ιδρυματοποιημένοι εισαγγελείς της ΕΥΠ), ενώ η πλειοψηφία της ΑΔΑΕ είναι πια ελεγχόμενη από την κυβέρνηση. Η Ολομέλεια της ΑΔΑΕ, που θα κληθεί να κρίνει εκ νέου το αίτημα Ανδρουλάκη, μπορεί κάλλιστα να το απορρίψει.
Το παρακράτος των υποκλοπών, και για να μιλήσουμε πιο συνολικά, το αστικό κράτος της κυριαρχίας των οικονομικά ισχυρών, είναι ένα σύμπλεγμα από οχυρώσεις και χαρακώματα που εμποδίζουν την πραγματοποίηση της δημοκρατικής επαγγελίας για λογοδοσία και διαφάνεια. Αν η απόφαση του ΣτΕ σημαίνει μια πρώτη νίκη απέναντι στο παρακράτος της ΕΥΠ, αυτή δεν ήταν παρά μια πρόσκαιρη νίκη στην κατάληψη ενός και μόνο χαρακώματος: πιο πίσω βρίσκεται η νέα Ολομέλεια της ΑΔΑΕ, η τριμελής επιτροπή των εισαγγελέων της ΕΥΠ, στη συνέχεια η ίδια η ΕΥΠ και στο τέλος ένας φάκελος που (και εκ του νόμου πλέον!) θα είναι άδειος, γιατί η καταστροφή του προβλέπεται γρηγορότερα από τη θεμελίωση του δικαιώματος στην πρόσβασή του.
Καφκικό λέτε; Αυτός είναι ο αδιέξοδος λαβύρινθος στον οποίο κατοικεί ο Μινώταυρος του αστικού κράτους.
Κλείνω με το τέλος ενός παλιότερου σχετικού κειμένου:
“Τελειώνοντας: σκεφτείτε έναν πολίτη που το κράτος υποκλέπτει τις ιδιωτικές του στιγμές. Που το κινητό του τηλέφωνο (κλήσεις, sms, στίγμα, τα πάντα) παρακολουθείται ή ακόμα χειρότερα μετατρέπεται σε καταγραφέα ήχου και εικόνας, την ώρα που φιλάει για καληνύχτα το παιδί του ή πέφτοντας για ύπνο αγκαλιάζει τον άνθρωπό του. Σκεφτείτε αυτόν τον πολίτη να ζητάει να μάθει γιατί τον παρακολούθησαν και να του απαντούν: Ότι δεν υπάρχει αιτιολογία. Ότι όλα έγιναν για την «ασφάλεια του έθνους». Ότι η παρακολούθησή του συνεχιζόταν για χρόνια. Ότι δεν μπορεί να ενημερωθεί, γιατί αυτοί που αποφάσισαν την παρακολούθηση είναι οι ίδιοι που κρίνουν το αν θα ενημερωθεί ή όχι. Ότι είναι αργά πια, γιατί ό,τι προέκυψε από την παρακολούθηση καταστράφηκε. Και πρέπει να πάψει να ασχολείται γιατί δεν θα βγάλει άκρη, γιατί δεν αξίζει τον κόπο, γιατί είναι μικρός κι αδύναμος και κάνει κρύο έξω, εκεί που γυρεύει το δίκιο του.
Πώς να μην κλείσουμε με τη Δίκη του Φραντς Κάφκα;
“Μπροστά στο νόμο στέκει ένας θυρωρός, σ’ αυτόν τον θυρωρό έρχεται ένας χωρικός και ζητά να μπει μέσα. Μα ο θυρωρός λέει πως δεν μπορεί να τον αφήσει τώρα να μπει. Ο άνθρωπος συλλογιέται και ύστερα ρωτά μήπως θα μπορούσε να μπει αργότερα. «Ίσως», λέει ο θυρωρός, «τώρα όμως όχι». Η πόρτα είναι ανοιχτή όπως πάντα και καθώς παραμερίζει ο θυρωρός, σκύβει ο άνθρωπος, για να κοιτάξει μέσα από την πόρτα. Μόλις το αντιλήφθηκε αυτό ο θυρωρός, γελά και λέει: «Αν το τραβά η όρεξή σου, δοκίμασε να μπεις, μ’ όλο που σου το απαγόρεψα. Πρόσεξε όμως: είμαι δυνατός. Και δεν είμαι παρά ο πιο κάτω απ’ όλους τους θυρωρούς. Από αίθουσα σ’ αίθουσα είναι κι άλλοι θυρωροί, ο ένας πιο δυνατός από τον άλλο. Τη θέα του τρίτου μόλις, ούτ’ εγώ μπορώ να την αντέξω».
Τέτοιες δυσκολίες δεν τις περίμενε ο χωρικός. Ο νόμος ωστόσο πρέπει να ’ναι στον καθένα και πάντα προσιτός, σκέπτεται, και καθώς τώρα κοιτάζει προσεχτικά το θυρωρό, τυλιγμένο στο γούνινο πανωφόρι του, τη μεγάλη σουβλερή του μύτη, τη μακριά, αραιή, μαύρη, τατάρικη γενειάδα, αποφασίζει να περιμένει καλύτερα ίσαμε να πάρει την άδεια να μπει. Ο θυρωρός τού δίνει ένα σκαμνί και τον αφήνει να καθίσει πλάι στην πόρτα. Εκεί δα κάθεται μέρες και χρόνια. Κάνει πολλές προσπάθειες να του επιτρέψουν να μπει, και κουράζει το θυρωρό με τα παρακάλια του. Ο θυρωρός τού κάνει συχνά μικρορωτήματα, σαν αυτά που κάνουν οι μεγάλοι κύριοι, και στο τέλος του λέει ολοένα πως δεν μπορεί ακόμα να τον αφήσει να μπει.
Ο άνθρωπος, που ήταν καλά εφοδιασμένος για το ταξίδι του, ξόδεψε όλα, ακόμη κι ό,τι πολύτιμο είχε, σε δωροδοκίες για το θυρωρό. Εκείνος τα δέχεται όλα και ύστερα λέει: «Τα δέχομαι μόνο και μόνο για να μη νομίσεις πως παράλειψες τίποτα». Όλα αυτά τα πολλά χρόνια ο άνθρωπος παρατηρεί το θυρωρό σχεδόν αδιάκοπα. Αποξεχνά τους άλλους θυρωρούς, κι αυτός ο πρώτος τού φαίνεται το μοναδικό εμπόδιο για να μπει στο νόμο.
Καταριέται την κακή τύχη. Τα πρώτα χρόνια χωρίς συγκρατημό και δυνατά, αργότερα, όσο γεράζει, μουρμουρίζει μόνο. Αρχίζει να παιδιαρίζει και, μια και μελετώντας χρόνια το θυρωρό γνώρισε και τους ψύλλους του γούνινου γιακά του, παρακαλεί και τους ψύλλους να τον βοηθήσουν και ν’ αλλάξουν τη γνώμη του θυρωρού. Τέλος, το φως λιγοστεύει και δεν ξέρει αν γύρω του αλήθεια σκοτεινιάζει, ή αν μονάχα τα μάτια του τον απατούν.
Ωστόσο, αναγνωρίζει τώρα μια λάμψη μέσα στο σκοτάδι, που ξεχύνεται άσβεστη μέσα από του νόμου την πόρτα. Δεν έχει πια πολλή ζωή. Πριν από το θάνατό του σμίγουν οι πείρες όλης του της ζωής σε ένα ρώτημα, που δεν είχε, κάνει ως σήμερα στο θυρωρό. Του γνέφει, γιατί δεν μπορεί πια ν’ ανασηκώσει το ξυλιασμένο του κορμί. Ο θυρωρός πρέπει να σκύψει πολύ κοντά του, γιατί το ύψος του ανθρώπου έχει πολύ αλλάξει. «Τι θες λοιπόν ακόμα να μάθεις;» ρωτά ο θυρωρός, «είσαι αχόρταγος…». «Όλοι μάχονται για το νόμο», λέει ο άνθρωπος, «πώς τυχαίνει να μη ζητά κανένας άλλος εκτός από μένα να μπει;». Ο θυρωρός νιώθει πως ο άνθρωπος αγγίζει κιόλας στο τέλος και, για να φτάσει την ακοή του που χάνεται, ουρλιάζει: «Κανένας άλλος δεν μπορούσε να γίνει δεκτός εδώ, γιατί η είσοδος ήταν για σένα προορισμένη. Πηγαίνω τώρα να την κλείσω».”
(Φραντς Κάφκα, Η δίκη, Εκδόσεις Θεμέλιο, 2001, μετάφραση: Τέα Ανεμογιάννη).”
