Γράφει ο Γιώργος Παπαζαχαρίου
Το όνομα Αίολος στην Ελληνική μυθολογία μας παραπέμπει κυρίως σε δύο μορφές, στον γιο του Ποσειδώνα και πατέρα των 12 ανέμων που τους κρατούσε μέσα στον ασκό του και τους άφηνε μετά από εντολή του Δία, και στον Αίολο της Θεσσαλίας, γενάρχη των Αιολέων.
Από αυτόν κατάγονταν οι Αιολείς, που μαζί με τους Ίωνες, τους Αχαιούς και τους Δωριείς, θεωρούνται οι τέσσερεις προγονικές φυλές που συναποτέλεσαν τον κύριο κορμό των Ελλήνων.
Ο Ασκός που κρατούσε τους ανέμους μάς είναι γνωστός απ’ την Οδύσσεια κι έχει περάσει στο καθημερινό μας λεξιλόγιο για να περιγράψει την άστοχη κίνηση από την οποία προέκυψαν πολλές καταστροφές. Στο ταξίδι προς την Ιθάκη ο Οδυσσέας με τους συντρόφους πέρασε από την Αιολία, όπου ο Αίολος τον φιλοξένησε και τον βοήθησε να συνεχίσει το ταξίδι του.
Αυτός έκλεισε όλους τους ανέμους σε ένα ασκί και άφησε μόνο τον ούριο Ζέφυρο να πνέει ευνοϊκά. Με τη βοήθεια του Ζέφυρου ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του έφτασαν πολύ κοντά στην Ιθάκη. Αλλά κάποια στιγμή που ο Οδυσσέας αποκοιμήθηκε, οι σύντροφοί του άνοιξαν το ασκί, νομίζοντας ότι έχει χρυσάφι, και άφησαν ελεύθερους όλους τους ανέμους. Η θύελλα που έστειλε τον Οδυσσέα πίσω στο νησί του Αιόλου, ο οποίος όμως δεν δέχτηκε να τον βοηθήσει και πάλι, τιμωρώντας τον για την ασέβεια των συντρόφων του.
Η απληστία και η περιέργεια των συντρόφων που νόμισαν ότι ο Αίολος του είχε δώσει μαλάματα, χρυσάφι και ασήμι και άλλους θησαυρούς, τους οδήγησε στο καταστροφικό άνοιγμα του ασκού του Αιόλου.
Έτσι λοιπόν για όποιον δρα με τρόπο που προκαλεί ανεξέλεγκτες συνέπειες, λέμε «Άνοιξε τον ασκό του Αιόλου» και με την ίδια περίπου συχνότητα, συναντάμε στον καθημερινό λόγο και την πληθυντική εκδοχή, δηλαδή τους ασκούς του Αιόλου που κάποιοι τον θεωρούν πιο παραστατικό για να τονίσουν το μέγεθος της συμφοράς.
Οι γνώμες των ειδικών διίστανται για το πια εκδοχή είναι πιο δόκιμη, με τους περισσότερους όμως να καταλήγουν πως καμμιά από τις δύο δεν είναι λάθος. Το θέμα είναι είτε τον ασκό είτε τους ασκούς, όπως και το κουτί της Πανδώρας να μη τα ανοίγουμε. Το κοκτέιλ απληστίας και περιεργείας, έχει τις περισσότερες φορές τραγικές συνέπειες.
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής και τις δημοσιεύουμε με την άδεια και του εκδότη, Κώστα Παπαδόπουλου και του Γιώργου Παπαζαχαρίου.
