Γράφει ο Γιώργος Παπαζαχαρίου
Η παλαιότερη περιφρονητική και υβριστική ονομασία για τους Έλληνες «Γραικύλος», αντιδάνεια απόδοση του λατινικού υποκοριστικού του «Graecus» Graeculus, δημιουργήθηκε και καθιερώθηκε από τους Ρωμαίους για να περιγράψει τον ξεπεσμένο παρηκμασμένο, δουλοπρεπή προς τους ξένους Έλληνα.
Σήμερα, σπανιότερα ίσως, επανεμφανίζεται στον καθημερινό μας λόγο για να χαρακτηρίσει κάποιους αναξιοπρεπείς και υποταγμένους πολίτες και πολιτικούς.
Τον 2ο π.Χ. αιώνα οι Έλληνες δεν κατάφεραν να κάνουν υπέρβαση από τη φρατριαστική μικροπολιτική και έφτασαν σε σημείο να συμμαχούν με τους Ρωμαίους για την εξουδετέρωση των ομοεθνών τους. Το αρχαϊκό πνεύμα της ομόνοιας προ του βαρβάρου είχε πεθάνει. Έτσι η παρακμή των ασταμάτητων μικροεμφυλίων, οδήγησε νομοτελειακά στην υποταγή.
Το όνομα Γραικός από όπου προέκυψε το λατινικό «Graecus» Graeculus, είναι αρχαιότερο του ονόματος Έλληνας. Ο Αριστοτέλης στα “Μετεωρολογικά” του σημειώνει ότι “στην περιοχή της Δωδώνης στην Ήπειρο κατοικούσαν οι Σελλοί που αποκαλούνταν τότε Γραικοί και τώρα Έλληνες”.
Σύμφωνα με κάποιους ιστορικούς το φύλο των Γραικών μετανάστευσε στην Βοιωτία, από όπου μετακινήθηκε και ίδρυσε αποικία στη Νότια Ιταλία τον 8ο αιώνα π.Χ.
Εκεί οι γηγενείς της Ιταλίας γενίκευσαν την ονομασία Γραικοί (Λατινική: Graeci) για όλους τους Έλληνες και αυτή μετά εξαπλώθηκε σε όλες τις γλώσσες τις Δυτικής Ευρώπης, στις οποίες τα ονόματα Έλληνες και Ελλάδα είναι αντίστοιχα: στην Αγγλική – Greeks και Greece, στην Γαλλική – Grecs και Grèce, στην Γερμανική – Griechen και Griechenland, στην Ιταλική – Greci και Grecia, στην Ισπανική Griegos και Grecia. Ένθερμος υποστηρικτής του ονόματος αυτού ήταν ο Αδαμάντιος Κοραής επειδή όπως τόνιζε ο “έτσι μας ονόμαζαν τα φωτισμένα έθνη της Ευρώπης”.
Από το Γραικός του Αθανασίου Διάκου ως το Γραικύλος η απόσταση είναι τεράστια. Ο Γραικός θυσιάζει τη ζωή του ενώ ο Γραικύλος την αξιοπρέπειά του.
Ως ο «πατέρας» του Γραικύλος θεωρείται ο διάσημος Ρωμαίος πολιτικός και ρήτορας Κικέρων, καθώς στο έργο του ο όρος εμφανίζεται 16 φορές.
Οι Graeculi κατά τον Κικέρωνα:
- Είναι «παραμυθάδες»
- Είναι ένα μείγμα τεμπελιάς, φλυαρίας και πολυμάθειας
- Είναι ακατάλληλοι ως δικαστές, απαράδεκτοι στις συνελεύσεις τους, παρατρεχάμενοι και κόλακες των ισχυρών.
Πάντως για τους Ρωμαίους ήταν διαφορετικό πράγμα οι «πολύξεροι Γραικύλοι» και διαφορετικό η ελληνική Τέχνη και Παιδεία.
Η πολιτογράφηση του υποκοριστικού Graeculus ως δόκιμου όρου της ρωμαϊκής πολιτικής ορολογίας, φανερώνει πως για τον Ελληνικό κόσμο, οι Ρωμαίοι ένιωθαν ταυτόχρονα συμπλέγματα κατωτερότητας {πολιτισμικής) και ανωτερότητας (διοικητικής -στρατιωτικής).
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής και τις δημοσιεύουμε με την άδεια και του εκδότη, Κώστα Παπαδόπουλου και του Γιώργου Παπαζαχαρίου.
