Γράφει ο Γιώργος Παπαζαχαρίου
Η λέξη δαίμονας, ή δαίμων που συναντάμε στη θρησκεία, τον αποκρυφισμό, τη λογοτεχνία, τη μυθοπλασία, τη μυθολογία και τη λαογραφία, με την επικράτηση του Χριστιανισμού ταυτίστηκε με το κακοποιό πνεύμα, με τον διάβολο, τον σατανά (satana στα εβραϊκά: ο αντίπαλος). Ο καλός άγγελος γίνεται κακό δαιμόνιο.
Οι δαίμονες, πλέον, είναι τα κακά πνεύματα. Έτσι, δημιουργήθηκαν οι λέξεις: δαιμόνιος, δαιμονισμένος, δαιμονόπληκτος, δαιμονιστής, δαιμονολατρία, πανδαιμόνιο.
Στη θρησκευτική κουλτούρα ο δαίμων λειτουργεί ως εμπόδιο μεταξύ του θείου και του ανθρώπινου, στην ελληνική φιλοσοφία λειτουργεί ως ενδιάμεσος μεταξύ του ανθρώπου και του θείου.
Στους αρχαίους χρόνους ο «δαίμων» αποτελούσε εκδήλωση του θείου. Αν και συνυπήρχε με τη λέξη Θεός, εντούτοις, ο δαίμων αναφερόταν στην απρόσωπη και απροσδιόριστη δύναμη, ενώ ο θεός στην ανθρωπόμορφη θεϊκή οντότητα.
Η έννοια του δαίμονος ισοδυναμούσε με την Μοίρα, την Ειμαρμένη. Ήδη ο Ηράκλειτος, ο μεγάλος Εφέσιος σοφός που έζησε γύρω στο 500 π.Χ., είχε πει ότι ήθος ανθρώπω δαίμων, «δαίμων για τον άνθρωπο δεν είναι παρά ο χαρακτήρας του»
Η λέξη δαιμόνιον σήμαινε τη θεία δύναμη, το θείο και απαντάται στον Σωκράτη ο οποίος, όπως αναφέρει ο Πλάτωνας, το ορίζει ως «το εν αυτώ οικούν πνεύμα». Ο δαίμων ετυμολογείται από το ρήμα δαίω που σημαίνει διαιρώ, μοιράζω Από την ίδια ρίζα παράγεται κι η λέξη ευδαιμονία, η ευτυχία που έχει κάποιος που έχει την εύνοια του δαίμονα.
Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες η ευδαιμονία ήταν στόχος του ανθρώπου.
Ο Δημόκριτος αναφερόμενος στην ευδαιμονία έλεγε: «Η ευδαιμονία δεν βρίσκεται ούτε στα κοπάδια, ούτε στο χρυσάφι, μα στη ψυχή που είναι κατοικία του Θεού».
Ο Λυσίας στον «Επιτάφιο τοις Κορινθίων βοηθοίς» αναφέρει: «ο τε δαίμων ο την ημετέραν μοίραν ειληχὼς απαραίτητος» δηλαδή ο Θεός, που πήρε τη μοίρα μας στα χέρια του, δεν μας αφήνει με τίποτε.
Ο δε Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια γράφει ότι η ευδαιμονία αποτελεί το ύψιστο αγαθό στη ζωή μας και ότι, ως εκ τούτου, εν ονόματι αυτής οφείλουμε τελικά να ρυθμίζουμε τη συμπεριφορά μας.
Σήμερα στη συνείδηση των περισσότερων ανθρώπων η έννοια της ευδαιμονίας, του ύψιστου δηλαδή αγαθού, έχει χάσει την όποια σχέση της με την ψυχική ενέργεια που -κατάλληλα προσανατολισμένη-οδηγεί σ’ αυτήν. Αντ’ αυτού συνδέεται άμεσα με την ευτυχία που πηγάζει από την αφθονία υλικών, κυρίως, αγαθών.
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής και τις δημοσιεύουμε με την άδεια και του εκδότη, Κώστα Παπαδόπουλου και του Γιώργου Παπαζαχαρίου.
