Γράφει ο Γιώργος Παπαζαχαρίου
Η φράση κίτρινος τύπος ή κίτρινη δημοσιογραφία χαρακτηρίζει τη δημοσιογραφική και εκδοτική πρακτική που επιλέγει να προβάλλει με εντυπωσιακό τρόπο ως πρωτεύοντα θέματα αυτά που εξάπτουν την περιέργεια, χωρίς την τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Χρησιμοποιεί, συνήθως, υπερβολές ή ακόμα και κατασκευάζει ιστορίες που είτε αφορούν πολιτική προπαγάνδα, είτε στοχεύοντας σε αφελείς και εύπιστους αναγνώστες που αρέσκονται στην «κλειδαρότρυπα» και τους «μεγάλους» τίτλους, διαχέουν δηλητήριο στην κοινωνία.
Τα κίτρινα φύλλα στοχοποιούν το αλλοδαπό στοιχείο, την εθνική, θρησκευτική ταυτότητα και τη σεξουαλική ιδιαιτερότητα, ενώ συχνά καλύπτουν τα σκουπίδια με μία δήθεν κριτική στη συστημική εξουσία.
Στόχος τους, η εξόντωση χαρακτήρων, και όχι η μετάδοση της πληροφορίας.
Σύμφωνα με το American Heritage, ο Κίτρινος Τύπος αναφέρεται στη μορφή δημοσιογραφίας που εκμεταλλεύεται, διαστρεβλώνει ή υπερβάλλει κάποια είδηση προκειμένου να προσελκύσει αναγνώστες δημιουργώντας εντυπώσεις.
Η φράση, απόδοση του αγγλικού όρου yellow journalism έλκει την καταγωγή του από το κόμικ Yellow Kid, τού Richard Outcault, με ήρωα ένα σκανταλιάρικο παιδί ντυμένο στα κίτρινα και πρωτοεμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1890 από τον ανταγωνισμό δύο μεγιστάνων τού Τύπου στις Ηνωμένες πολιτείες – τού Joseph Pulitzer (με την εφημερίδα New York world) και τού William Randolph Hearst, New York Journal αρχικά, – ο τελευταίος μάλιστα αποτέλεσε και την έμπνευση για την ταινία τού Όρσον Ουέλς “Πολίτης Κέιν“.
Το κίτρινο παιδί αρχικά δημοσιευόταν στην εφημερίδα τού Πούλιτζερ, αλλά λίγα χρόνια μετά ο Χίρστ “έκλεψε” τον δημιουργό τού κόμικ και άρχισε να δημοσιεύει τις ιστορίες του στις δικές του εφημερίδες.
Το κίτρινο παιδί ήταν ουσιαστικά το πρώτο κόμικ σε εφημερίδες τής Αμερικής και σημείωσε εκπληκτική επιτυχία. Η αλήθεια είναι ότι η φράση κίτρινος τύπος ως υποτιμητική για ένα συγκεκριμένο είδος δημοσιογραφίας προέκυψε περισσότερο από τις μεθόδους τού Πούλιτζερ και αργότερα τού Χίρστ που δεν δίσταζε ακόμη και να κατασκευάζει ειδήσεις προκειμένου να πουλήσουν τα έντυπά του – το χρώμα όμως τού ήρωα τού κόμικ συνδέθηκε άρρηκτα με αυτό το είδος δημοσιογραφίας και έκτοτε χαρακτηρίζει όποιον το ακολουθεί.
Η μεγάλη ειρωνεία μάλιστα είναι ότι ο Πούλιτζερ που θεωρείται ο πρωτεργάτης στον κίτρινο τύπο, έδωσε το όνομά του και στην υψηλότερη δημοσιογραφική διάκριση στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα βραβεία Πούλιτζερ που δίνονται σε δημοσιογράφους και καλλιτέχνες για την εξαιρετικά ποιοτική δουλειά τους.
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής.
