Η φράση «ο κύβος ερρίφθη» , χρησιμοποιείται σήμερα όταν θέλουμε να πούμε ότι μετά από δισταγμό πάρθηκε η κρίσημη απόφαση, και αποτελεί επιβίωμα της φράσης «ανερρίφθη ο κύβος».
Πρόκειται για μετάφραση της λατινικής φράσης «alea jacta est», που σύμφωνα με τον ιστορικό Σουητώνιο, είπε ο Ιούλιος Καίσαρας το 49 π.Χ., όταν αποφάσισε να διαβεί τον ποταμό Ρουβίκωνα και να κατευθυνθεί προς τη Ρώμη χωρίς να διαλύσει τον στρατό του, όπως απαιτούσε η ρωμαϊκή νομοθεσία προκειμένου να προστατεύεται η ρωμαϊκή δημοκρατία από στρατιωτικά πραξικοπήματα ή εμφυλίους πολέμους.
Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας, το 60 π.Χ μαζί με τον Κράσο και τον Πομπήιο έκανε την τριανδρία και ως ύπατος πολέμησε και νίκησε τους Γαλάτες με αποτέλεσμα η Γαλατία να προσαρτηθεί στα εδάφη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Έχοντας συγκεντρώσει μεγάλη αίγλη και χωρίς να εμποδίζεται από τον Κράσο, μόνο ένα εμπόδιο υψωνόταν μεταξύ του Ιουλίου Καίσαρα και της απόλυτης εξουσίας… ο Πομπήιος, ο οποίος είχε ονομαστεί μόνος ύπατος από τη Γερουσία και ήθελε να αναγκάσει τον νικητή των Γαλατών να επιστρέψει στη Ρώμη ως απλός πολίτης.
Ο Καίσαρας, όμως, είχε άλλες βλέψεις. Επιθυμούσε να εγκαταλείψει, ο Πομπήιος, το αξίωμά του ή να του αφήσουν την επαρχία και τα στρατεύματά του μέχρι τη σύγκληση της λαϊκής συνέλευσης, όπου θα ζητούσε την υπατεία. Η Γερουσία αντέδρασε και με ψήφισμα αποφάσισε να εξασφαλίσει στους υπάτους απόλυτη εξουσία εναντίον του Καίσαρα.
Μετά από αυτή την κίνηση της συγκλήτου, ο Καίσαρας, στις 10 Ιανουαρίου του 49 π.Χ πήρε τη μεγάλη απόφαση, που θα σήμαινε κίνηση κατά της Συγκλήτου, να περάσει δηλαδή τον ποταμό Ρουβίκωνα που αποτελούσε το βόρειο σύνορο μεταξύ της Ιταλίας και Εντεύθεν των Άλπεων Γαλατίας. Τότε αναφώνησε την ιστορική φράση «Ανερρίφθη ο κύβος!».
Αξίζει να αναφερθεί ότι η φράση λέχθηκε στα ελληνικά και προέρχεται από το έργο του Μενάνδρου «Αρρηφόρος ή Αυλητρίς». Επίσης από τη διάβαση του Ρουβίκωνα προέκυψε και παροιμιακή φράση διέβην τον Ρουβίκωνα που λέγεται για τις αμετάκλητες και ίσως παράτολμες αποφάσεις μας.
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής και τις δημοσιεύουμε με την άδεια και του εκδότη, Κώστα Παπαδόπουλου και του Γιώργου Παπαζαχαρίου.
