Γράφει ο Γιώργος Παπαζαχαρίου
Ενδελέχεια-εντελέχεια. Η παρωνυμία, δηλαδή η μερική ομοιότητα των δύο αυτών λέξεων δημιουργεί συχνά σύγχυση με αποτέλεσμα αρκετές φορές να τις χρησιμοποιούμε με λανθασμένο τρόπο.
Με τη λέξη «ενδελέχεια» ορίζουμε τη συνέχεια, τη διάρκεια τη συνεχή και αδιάλειπτη φροντίδα ή επιμέλεια. Ενδελεχής είναι ο συνεχής, ο αδιάλειπτος, ο προσεκτικός, ο εξακολουθητικός, ο μακροχρόνιος, ο διηνεκής, αυτός που συντελείται ή διεξάγεται με επιμέλεια και επιμονή, ο λεπτομερής, ο εξονυχιστικός .
Λέμε: ενδελεχής προσπάθεια, ενδελεχής έρευνα, ενδελεχής μελέτη.
Η λέξη ετυμολογείται από την πρόθεση εν που δηλώνει το μέσον, τον τρόπο και το επίθετο της αρχαίας δολιχός, που σημαίνει μακρύς. Από το ίδιο επίθετο παράγονται: ο δολιχοκέφαλος (ο άνθρωπος που το μάκρος του κρανίου του είναι πολύ μεγαλύτερο από το πλάτος του Συγκεκριμένα το μέγιστο πλάτος του κρανίου είναι λιγότερο από το 80% του μέγιστου μήκους του.), η δολιχοδρομία, το ρήμα δολιχοδρομώ (διανύω μεγάλη απόσταση). Επίσης και το ουσιαστικό «δόλιχος», σήμαινε κατά την αρχαιότητα τον δρόμο των μεγάλων αποστάσεων. Το 720 π.Χ. ο δόλιχος εισήχθη στους Αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η λέξη «εντελέχεια» από την πρόθεση Εν -που σημαίνει το μεσο- το ουσιαστικό τέλος -που σημαίνει σκοπός- και το ρήμα έχω, αποτελεί όρο της αριστοτελικής φιλοσοφίας που ορίζει την μετεξέλιξη από την αρχική αδρανή κατάσταση στην ενέργεια που οδηγεί στην ολοκλήρωση. Ο τελικός σκοπός του σπόρου που έγινε φυτό, είναι και εκφράζεται με την λέξη εντελέχεια διότι η τέλεια- τελική μορφή του φυτού προέκυψε από το σπόρο. Παράγωγες λέξεις είναι το επίθετο εντελεχής = ο πλήρης, ο ολοκληρωμένος και το επίρρημα εντελεχώς = με τελειότητα, με πληρότητα.
Με λίγα λόγια ενδελέχεια είναι η αδιάλειπτη συνέχεια, η μεγάλη διάρκεια, η επιμέλεια και η λεπτομερής φροντίδα για κάτι και εντελέχεια είναι η ολοκλήρωση, η πληρότητα μετά από δράση.
Πηγή: Οι «Λέξεις» εμπεριέχονται στα Βιβλία – Ημερολόγια του Γιώργου Παπαζαχαρίου «Ταξιδεύοντας με τις λέξεις» 2020 – 2024 που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ταξιδευτής και τις δημοσιεύουμε με την άδεια και του εκδότη, Κώστα Παπαδόπουλου και του Γιώργου Παπαζαχαρίου.
